WPDetails

WPDetails | 1 #22 WPDetails THEMA: Interview : FABIAN WILDERVANK EN RICHARD THOMASSEN OVER RESERVEREN VEERDIENST NATUURMONUMENTEN : BEHOUD VAN MOOIE VEELZIJDIGE NATUUR Natuur PERSONEELS EN RELATIEMAGAZINE VAN WAGENBORG PASSAGIERSDIENSTEN Jaargang 9 - Voorjaar 2024

2 | WPDetails WPDetails INHOUD Jaargang 9 - #22 Voorjaar 2024 8 11 24 Richard Thomassen, verkeersleider havenkantoor Nes “Met slechts een paar klikken kunnen reizigers nu hun overtocht reserveren wijzigen en annuleren” 20 Erik Jansen, boswachter Ecologie Natuurmonumenten Schiermonnikoog “Mijn uitdaging is om bij mensen het bewustzijn voor de natuur te vergroten” 17 CO2 compensatiefonds 18 Natuurtalenten Schiermonnikoog Natuurmonumenten – Behoud van mooie veelzijdige natuur 20 De evolutie van het reserveren van een plek op de veerboot Van brieven naar klikken 22 Actualiteiten 23 Het lekkerste van… Oma Henny’s Runderstoofpotje 24 Ondernemer in beeld Eco-camping tussen Wad en Strand, Ballum Ameland 28 Vogelobservatie Samen sterk voor weidevogels: de cruciale rol van vogelwachten 4 Voorwoord directie 5 Thema Natuur Wat is natuur? 8 Bijenteelt Een duik in de wereld van Buckfastbijen op Ameland 10 Facts & Figures Over Nationaal Park Schiermonnikoog 11 De positieve werking van de natuur Wandel- en ademcoach Jacqueline Mulder 12 Testvaart Anne-Meta Kobes-Gerritsen, dominee Ameland 14 Seizoensveranderingen en de veerdienst Collega’s aan het woord 16 Gastcolumn Marc van Tweel, algemeen directeur sportkoepel NOC*NSF

WPDetails | 3 30 38 44 52 Dennis Bulté, kapitein Ameland - Holwert “We kunnen een paar dagen vooruitkijken en komen zelden voor verrassingen te staan” Anne-Meta Kobes-Gerritsen, dominee Ameland “Ik heb met mijn gezin de overtocht gemaakt om op het eiland te gaan wonen” 42 Natuurtalenten Ameland Staatsbosbeheer – Enorm veel landschappen op één eiland 44 Duurzaam toerisme op de eilanden In gesprek met VVV Ameland en VVV Schiermonnikoog over milieuvriendelijk toerisme en behoud natuur 46 Nieuws uit de Groep 50 Veerbootcafé + agenda 51 Volgende editie + colofon 52 Vaste reizigers in beeld Lida van ’t Land-Overbeek van Schiermonnikoog 30 Oude ambachten De smid van Ameland: een ambachtelijke ode aan natuur, passie en traditie 31 De Kweekertjes Een groen avontuur voor Amelander jeugd 32 Collega rederij Magnetic Island Ferries 35 Column Ger van Langen 36 Historie In gesprek met de laatste walvisvaarder van Schiermonnikoog 38 Ondernemer in beeld De Tuin naast de Branding, zelfpluktuin op Schiermonnikoog 40 Evenementen en sponsoring Collage en Natuurcentrum Ameland

4 | WPDetails BESTE LEZER, De grootste kracht van het Waddengebied: de natuur. Gekwalificeerde natuur zelfs: Werelderfgoed. En binnen Europa vallend onder de bescherming van Natura 2000. Ook landelijk is er duidelijk toegekende waarde. Diverse belangenorganisaties zorgen voor de bescherming van dit prachtige gebied. De status trekt ook mensen aan. Mensen die graag dit gebied om die natuurwaarde bezoeken en mensen die het heerlijk vinden om in dit bijzondere gebied te werken, te wonen en te leven. Dat dit wel eens tegengestelde belangen oplevert, is evident. Natuur is allesomvattend en altijd om ons heen. Ook reden tot studie; diverse disciplines houden zich er mee bezig. Al heel erg lang. Hoewel we natuur heerlijk vinden, lijkt het moeilijk er een eenduidige benadering in te vinden. De rode draad van deze editie van WPDetails is Natuur. Een aspect van de Waddeneilanden wat o zo natuurlijk is. Prachtig om de aandacht hierop te hebben. Vanuit de verschillende betekenissen van het woord. WPDetails als spreekbuis voor medewerkers, eilanders, relaties en belanghebbenden met alle diversiteit, waarbij variëteit én terugkerende artikelen elkaar afwisselen; eilander ondernemers aan het woord, stellingen besproken vanuit verschillende hoeken en reizigers die hun ervaring delen. Scherp op de details; WPDetails. De eilanden stralen rust uit door de ongerepte natuur, de ruimte die voorradig is en daarmee de verscheidenheid aan flora en fauna. Deze omstandigheden maken wel dat we een grote verantwoordelijkheid hebben met elkaar om die natuur in stand te houden. Natuur die ons inspireert. We hopen dat deze uitgave van WPDetails ú inspireert. Een inspiratie die gesprekken en discussies op gang brengt. De inhoud mag reacties oproepen. Reacties met een mail aan de redactie. De redactie ziet ze graag tegemoet. Ik wens u veel leesplezier. Met vriendelijke groet, Ger van Langen Directeur Wagenborg Passagiersdiensten VOORWOORD | DI RECT I E

WPDetails | 5 De natuur herkent zichzelf niet; wij mensen schetsen onze eigen grenzen van wat als natuur wordt beschouwd. Voor stadsbewoners is het vaak een afgebakend stuk land waar je in het weekend naartoe ontsnapt, terwijl plattelandsmensen het overal om zich heen zien. Te midden van deze perspectieven dirigeert de natuur het avontuur van wadlopen, een unieke dans op de Waddenzee. Van het vasteland naar Ameland en Schiermonnikoog leidt de route over het wantij, een ondiep stuk waar eb en vloed slechts minimaal hun stroming laten voelen. Ook de dagelijkse reis van Wagenborg Passagiersdiensten doorkruist zandbanken en af en toe ploeteren ook wij door slib, maar vies en doorweekt raken we niet. De onmiskenbare coverfoto, een prachtige luchtfoto van wadlopers op het wad bij laag water, past als een natuurlijke puzzel bij het thema ‘Natuur’. Mag deze uitgave van WPDetails mensen niet alleen verbinden met de eilanden, maar ook met het betoverende verhaal dat de natuur er te vertellen heeft. Laat deze reis door verhalen lezers inspireren en laten we met elkaar genieten van de natuurlijke schoonheid die de eilanden te bieden hebben. WAT IS natuur? THEMA | NATUUR

6 | WPDetails Elke dag varen over het Wad de veerboten van Ameland en Schiermonnikoog naar de eilanden en weer terug. We gaan op zoek naar de verhalen op en achter de veerboot. De hele dag is het een gaan en komen van mensen met iedere minuut een ontmoeting of afscheid. De unieke verhalen die erachter schuilgaan, komen hier aan bod. Als u denkt ’De Oertocht’ dat komt me bekend voor, dat klopt! Van de bijzonder succesvolle televisieserie ’De Oertocht’ was eind vorig jaar het derde seizoen te bekijken via Omrop Fryslân. De filmmaker van de serie Herman Zeilstra gaat nu met zijn camera in de hand op pad voor WPDetails om belevenissen vast te leggen van Schiermonnikoog-gangers. Zijn verhalen zijn ook online te volgen. Inez gaat met een vriendin naar Hotel van der Werff: OP VISITE Inez gaat naar Hotel van der Werff en eigenlijk ook een beetje op visite. Ze heeft daar namelijk ook met veel plezier gewerkt. Sindsdien gaat ze altijd met veel plezier terug naar het eiland en het hotel. Oertocht OERTOCHT

WPDetails | 7 De tweestrijd van Roselie Beuker: TOX BAR OF NATUURLIJKE SCHOONHEID? Roselie Beuker houdt van de natuur, van het strand, maar ook van het eten en de drankjes bij de Tox Bar. Met familie in een huisje zitten, vindt ze ook heel erg gezellig. Ze komt eigenlijk zowel voor de Tox Bar als de natuur. Maar haar moeder komt wel specifiek voor de natuurpracht van het eiland. Anne Kemker wil het licht zien worden: EEN VROEGE VOGEL OP HET STRAND Anne Kemker gaat met de eerste boot, hij het licht wil zien worden op het strand. Het voorjaar zit eraan te komen, de scholeksters en de eerste tekenen van het voorjaar zijn al te zien. Het plan is om straks als het eb is alleen langs het strand te lopen en te genieten van de natuur. Anne is al lid van de Waddenvereniging en sluit zich wellicht ook nog eens aan bij de berkentrekkers. Johan Trenning gaat berken trekken en duinen herstellen: TERUG NAAR DE NATUUR Johan Trenning gaat berken trekken op een werkochtend van Natuurmonumenten. Vanuit zijn jeugd weet hij nog goed dat de duinen kaal waren en niet zoals nu helemaal dichtgegroeid. Hij houdt van een open duinlandschap, waar plaats is voor bijzondere vogels en mogelijk in de toekomst ook weer het konijn. Erik Bethlehem is besmet met het eilandervirus: DE EILANDLIEFHEBBER DIE STEEDS TERUGKEERT NAAR SCHIERMONNIKOOG Erik Bethlehem zit ook op de eerste boot naar Schiermonnikoog, hij krijgt meestal binnen twee à drie weken last van het eilandervirus. Dan moet hij toch echt weer even naar een eiland. Erik gaat naar bijna alle eilanden, maar vindt Schiermonnikoog toch wel het mooist. Nell Schat gaat op bezoek bij haar dochter: BIJKLETSEN Nell Schat gaat naar haar dochter die het weekend op Schiermonnikoog zit. Ze wilde dat ik een dagje langs kwam. Dat doet ze dan maar. Het wordt wandelen, gezellig uit eten en veel bijkletsen.

8 | WPDetails BIJEN OP AMELAND In een gesprek met Alwin van Dijk, penningmeester van de Stichting Nederlandse Buckfastbijenteelt, duiken we dieper in het belang van het bevruchtingsstation op Ameland. Te midden van de natuurlijke pracht benadrukt Van Dijk hoe het station niet alleen bijdraagt aan het behoud van het “Buckfast” bijenras, maar ook aan het bevorderen van gezonde en weerbare bijen die de moderne uitdagingen trotseren. Natuurlijke harmonie: een duik in de wereld op Ameland van Buckfastbijen

WPDetails | 9 Kun je ons vertellen hoe het bevruchtingsstation op Ameland bijdraagt aan de bevordering van bijenteelt? “De Stichting Nederlandse Buckfastbijenteelt (ANBI) beheert al sinds 1988 het enige eiland bevruchtingsstation voor Buckfast bijen in Nederland op Ameland. Ons doel is het behoud en de bevordering van het “Buckfast” bijenras, om gezonde en weerbare bijen te telen en veredelen. Het station op Ameland draagt hier actief aan bij door specifieke stamboomlijnen beschikbaar te stellen voor vele imkers.” Hoe betrekken jullie vrijwilligers bij het bevruchtingsstation, en wat is hun rol? “Een toegewijde groep vrijwilligers investeert elk jaar veel vrije tijd in het bevruchtingsstation. Ze zorgen ervoor dat mannelijke bijen met de juiste eigenschappen (darren) goed worden verzorgd op het eiland. En dat alle kastjes met koninginnetjes ontvangen en geplaatst worden en twee weken later weer op de boot worden gezet terug naar de vast wal. Deze inzet is essentieel voor het succes van de bevruchtingsperiodes en draagt bij aan het behoud van gezonde bijenpopulaties.” Wat maakt Ameland bijzonder en hoe draagt het bij aan gezonde bijen? “Ameland biedt een unieke omgeving waar imkers uit heel Noord-Europa hun onbevruchte koninginnen kunnen laten bevruchten. Het eiland is niet bereikbaar voor bijen van het vaste land en dat is belangrijk voor een bevruchtingsstation. De gemeente en Staatsbosbeheer werken al jaren geweldig mee, zo heeft de Stichting het alleenrecht om bijenvolken te mogen plaatsen op het eiland. De volken gaan na het teeltseizoen weer terug naar het vaste land. Het eiland is heel belangrijk voor ons en bevordert niet alleen gezonde bijen met een goede honingopbrengst, maar speelt ook een cruciale rol in het omgaan met hedendaagse uitdagingen zoals ziektes, mijten, de Aziatische hoornaar en klimaatverandering.” Het jaar 2023 was succesvol voor het bevruchtingsstation. Wat waren de hoogtepunten en uitdagingen? “In 2023 hebben we vijf succesvolle bevruchtingsperiodes gehad, met een indrukwekkende gemiddelde bevruchting van boven de 80% en daar zijn we heel blij mee. Elke periode heeft zo zijn uitdaging en daar heeft het weer de grootse inbreng op.” Wat is belangrijk voor het behoud van het bevruchtingsstation? “Samenwerking is belangrijk in het behoud van gezonde bijenpopulaties en wat is er mooier dan dit te kunnen doen te midden van de prachtige natuur van Ameland. Zo biedt Wagenborg Passagiersdiensten al jarenlang waardevolle sponsoring in overtochten, wat ons in staat stelt het bevruchtingsstation te behouden en de diensten aan imkers te blijven aanbieden. Als Stichting zijn we dankbaar voor hun voortdurende steun.”

Nationaal Park sinds 19 juli 1989 Onder Nationaal Park valt ook Natura 2000-gebied “Duinen Schiermonnikoog” (oppervlakte 10,24 km²) en aanliggend deel Waddenzee en Noordzee Vele vrijwilligers en eilander ondernemers zetten zich in voor de natuur op het eiland Vanaf 2009 op Werelderf- goedlijst UNESCO Oppervlakte: 54 km² Beheerder: Natuur- monumenten Verschil tussen eb en vloed: 2 tot 3 meter Meer dan 300 soorten vogels Aantal bezoekers: ± 300.000 per jaar Aantal inwoners: ± 950 Meer dan 500 soorten planten, waaronder 9 soorten orchideeën Meer dan 100 verschillende schelpen- soorten op het strand Donkerste plek van Nederland Lengte: 18 km Breedte: 3,5 km Nergens ter wereld zijn er zo veel verschillende contrasten op een dergelijk klein oppervlak Een goede start om het Nationaal Park Schiermonnikoog zelf te ontdekken, is om bij het Informatiecentrum Het Baken langs te gaan. Hier kunt u terecht voor excursies en met al uw vragen over de natuur. www.np-schiermonnikoog.nl 10 | WPDetails OVER NATIONAAL PARK Schiermonnikoog FACTS & FIGURES Nederland heeft 21 Nationale Parken. In de parken zijn alle bijzonderheden van de Nederlandse natuur terug te vinden: duinen, bossen, heide, laagveen, getijdennatuur, beekdalen, vennen en nog veel meer. Met ieder hun eigen bewoners en dat maakt elk park uniek. Gezamenlijk beslaan de parken zo’n 120.000 hectare, dat is bijna 3% van Nederland. Eén van de mooiste, zo niet het mooiste park van Nederland, is Nationaal Park Schiermonnikoog. Schiermonnikoog is gevormd door sterke zeestromen, straffe winden en stuivend zand. We hebben het over één van de meest wilde plekken van Nederland. Nog altijd is de natuur er voortdurend in beweging en die vaart er wel bij als wind, water, zand en zout hun gang kunnen gaan. Zo vinden dieren en planten hun eigen plek in dit gebied. Hieronder enkele feitjes en weetjes over dit unieke beschermde natuurreservaat.

WPDetails | 11 Herstellen en tot rust komen doe je in de natuur, met ruimte om je heen, de geur van zee en bloemen, zingende vogels en veel groen. Niet midden in een drukke stad. Hoe dat komt? Wandel- en ademcoach Jacqueline Mulder van Schiermonnikoog kan ons daar alles over vertellen. “De natuur is voor veel mensen een ideale omgeving om letterlijk op adem en tot rust te komen. De rust van de ruimte doet iets met mensen. Het gevoel niet gepushed te worden, geen drukte en weinig prikkels is effectief voor cliënten die ik buiten coach. Het zit in oog voor kleine dingen, zoals een wolkenpartij die langzaam voorbijdrijft, een haas die voorbijschiet, het ruisen van de zee. De natuur biedt ons dát wat in ons moderne en hectische leven vaak ontbreekt: aandacht. De natuur barst van de metaforen. ‘Zo groen als gras’, ‘je hebt tegenwind’, of ‘je hebt de wind in de rug’, ‘je bent maar een zandkorrel op de zandplaat’. De natuur is als een spiegel. Dat geldt ook voor de seizoenen. De lente staat voor een fris begin, nieuw leven en de herfst voor opruimen en loslaten. Deze processen vinden ook in onszelf en in ons eigen leven plaats. De natuur helpt ons tot antwoorden en inzichten te komen. Ik neem mijn cliënten mee naar de mooiste plekjes van het eiland waar we ongestoord kunnen praten, waar tegen de wind in mag worden geschreeuwd en waar we naar de stilte om ons heen en in onszelf kunnen luisteren. De natuur doet het werk, die zet ik in. Dit gaat heel organisch. We wandelen, zitten, liggen, staan stil en ademen. Als we tijdens het wandelen stoppen, word je op natuurlijke wijze gedwongen stil te staan bij wat er gezegd wordt. Dat werkt dubbelop. Ik probeer de liefde van de natuur en voor jezelf over te brengen, er gaat geen sessie voorbij of er rollen tranen over de wangen. Heel bijzonder. De duinen in het binnengebied zijn mijn favoriete plek. Die zijn bedekt met zacht mos en daar lig je uit de wind. Welk plekje je ook kiest, een regelmatige dosis groen houd je gezond en blijft de beste manier om te herstellen van dagelijkse (werk)stress. Het helpt je ook om te onthouden wie je bent.” DE POSITIEVE WERKING VAN DE natuur Fotografie Ellen Klasens

12 | WPDetails dominee Anne-Meta Kobes-Gerritsen Anne-Meta Kobes-Gerritsen werkt als dominee binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Sinds mei 2021 is zij als predikant verbonden aan de Federatie Doopsgezind Gereformeerd Ameland. Daarnaast presenteert ze voor de EO en schrijft ze columns voor Omrop Fryslân. Ze is met haar gezin van 2 kinderen en haar man op het eiland komen wonen, ze hebben de overtocht gemaakt om op Ameland te komen wonen. Vandaag maakt ze een andere overtocht, Anne-Meta stapt aan boord voor een ’Testvaart’ op de veerboot naar Holwert. Haar eerste stop is de stuurhut, waar kapitein Robert Boelens haar begroet met een warme glimlach. Anne-Meta heeft talloze vragen over de vaargeul en de complexiteit van het navigeren door de Waddenzee. Maar Robert is geduldig en legt alles uit, van de geulen en platen tot aan de Natura 2000 regels die het werk bemoeilijken. Wilt u meer te weten komen over de vaargeulproblematiek? Scan dan met de telefoon de QR-code. Een keer een dagdeel meelopen met iemand van WPD. Van de stuurhut tot de machinekamer. Een unieke mogelijkheid om kennis te maken met de veerdienst en sneldienst en het werk achter de schermen. In deze rubriek neemt telkens een eilander een kijkje bij WPD om ons bedrijf beter te leren kennen. In deze editie Anne-Meta Kobes-Gerritsen, sinds 3 jaar dominee op Ameland. Testvaart TESTVAART

WPDetails | 13 Terwijl ze samen over de kaart op de monitor turen, ziet Anne-Meta het baggerschip de Ameland voorbijvaren. Ze bewondert de technische vaardigheden van de bemanning, die met precisie de veerboot door het water manoeuvreert, wetende dat elke beslissing cruciaal is voor een veilige vaart. Na een boeiend gesprek in de stuurhut is het tijd om de handen uit de mouwen te steken. Anne-Meta helpt bij het laden van auto’s op het autodek. Terwijl ze de personenauto’s een plekje toewijst, kan ze de opwinding en soms nervositeit van de passagiers voelen die hun reis naar het eiland beginnen. Met haar ervaring in het leiden van mensen, stuurt Anne-Meta de auto’s met vastberadenheid naar hun plaatsen, ervoor zorgend dat er geen ruimte verloren gaat. Haar opgewekte stem klinkt over de portofoon, terwijl ze nog een lege plek aankondigt. Met elke auto die aan boord komt, groeit haar enthousiasme. Na het voltooien van het laden, kijkt Anne-Meta tevreden uit over het volle dek,terwijl de veerboot langzaam begint te varen. Ze voelt zich vervuld door de ervaring en de interactie met de bemanning en passagiers. Voor haar is deze dag op de veerboot niet alleen een kans om het eilandleven vanuit een ander perspectief te zien, maar ook om de verbondenheid te ervaren die ontstaat wanneer mensen samenwerken en samen reizen naar nieuwe avonturen op het eiland. Wilt u het verhaal van de ’Testvaart’ van Anne-Meta Kobes-Gerritsen ervaren? Scan dan met de telefoon de QR-code. Ook interesse om als eilander een keer een dagdeel met ons mee te lopen? Stuur een mail met motivatie aan de redactie: wpdetails@wpd.nl Baggerschip Ameland komt langszij

In het ritme van de seizoenen vervult elke medewerker van WPD een essentiële rol. We zijn in gesprek gegaan met vier collega’s, die uitdagingen en avonturen delen die gepaard gaan met stormen, regen, hoog en laag water, en de levendige zomerdrukte. Dit artikel maakt duidelijk dat seizoenverandering niet alleen invloed heeft op het weer, maar ook op het dagelijkse werk. Dennis Bulté Kapitein Ameland - Holwert Met een scherp oog navigeren door alle jaargetijden Kapitein Dennis stuurt de Sier en deOerd over de Waddenzee tussen Ameland en Holwert. Met een scherp oog voor stormachtige omstandigheden en wisselend weer navigeert hij met bemanning, passagiers en belading door alle jaargetijden. “Wanneer het stormt of gaat stormen, liggen de trossen klaar”, begint Dennis zijn verhaal. “Bij harde westelijke wind en vloed zijn we extra alert. Het lijkt misschien eenvoudig, maar er komt best wat bij kijken. Van kiel tot toplicht is het schip bijna 27 meter hoog en daardoor hebben we veel windvang. Als bij het aanmeren de matrozen dan de trossen om de draaipaal houden, kan ik meer kracht zetten. Het is belangrijk dat de varende ploeg goed op elkaar is ingespeeld. We varen niet met hout, maar met mensen.” Naast fysieke uitdagingen als storm houdt Dennis ook een scherp oog op de waterstanden. “Wordt die minder dan 1.60m – NAP dan varen we in principe niet. Bij extreem hoogwater, vanaf 2.60m boven NAP, kunnen we niet meer onder de pennen bij de ophaalbrug om af te meren. Gelukkig kunnen we een paar dagen vooruitkijken en komen we zelden voor verrassingen te staan.” Het werk wordt sinds de invoering van de 5-kwartierdienstregeling minder beïnvloed door de seizoensgebonden drukte. “Voorheen wist je dat er op mooie zomerse dagen veel mensen en fietsen zouden staan. Met de invoering van reserveren voor personen wordt de drukte beter gespreid. Komt bij dat we door de nieuwe dienstregeling ongeveer een half uur hebben om te laden en lossen, waardoor we op tijd kunnen vertrekken.” Met een glimlach denkt Dennis aan zijn geliefde seizoenen. “Voor- en najaar zijn mijn favoriet. Het weer is wat wisselvalliger en biedt meer uitdagingen. Maar ook de zomer heeft zijn charme.” Terwijl Dennis terugblikt op zijn tijd als matroos tijdens de legendarische oktoberstorm van 2013, waarbij hij een uur lang met twee trossen aan de draaipaal hing, realiseert hij zich de boeiende kant van zijn vak. “Het zijn de uitdagingen die mijn werk zo mooi maken. Elke dag op zee brengt iets nieuws”, besluit hij. Berend de Graaf Parkeerwachter Holwert De seizoensgebonden uitdagingen van de pier Al 36 jaar staat Berend als parkeerwachter op de pier van Holwert dagelijks paraat om de grillen van Moeder Natuur te trotseren. Samen met zijn collega’s reageert hij alert op dreigend hoog water en andere uitdagingen die de seizoenen met zich meebrengen. “Veranderingen in het seizoen spelen een grote rol in ons werk”, legt Berend uit. “We houden dagelijks de weersverwachtingen in de gaten om onze parkeerplekken optimaal toe te wijzen. Als er echt hoog water wordt verwacht, maken we alleen gebruik van het hogere parkeerdek. Wij zorgen ervoor dat er geen auto’s op het lagere gedeelte staan wanneer het water stijgt. Mocht er toch een enkele auto staan, dan wordt deze keurig en schadevrij weggesleept. Valt er sneeuw dan staan we buiten met borstels klaar om de kentekens schoon te vegen voor de cameraherkenning. “ COLLEGA’S AAN HET WOORD OVER VARIATIES IN DE SEIZOENSVERANDERINGEN EN DE VEERDIENST 14 | WPDetails jaargetijden

In de zomermaanden staan Berend en zijn team voor andere uitdagingen. “Tijdens feestdagen, evenementen, mooi weer en vakanties hebben we veel bezoekers. Het is dan alle hens aan dek om iedereen van een parkeerplek te voorzien. Op de pier kunnen we 2.000 auto’s kwijt, op het binnendijkse parkeerterrein P2 nog eens 900. Als de pier vol is, wijken we uit naar P2, maar dan hebben we het met z’n allen wel dubbel zo druk. Het vergt meer organisatie, er moeten pendelbussen worden ingezet en extra personeel om iedereen een plekje te wijzen.” De onstuimige maanden zijn bij Berend favoriet. Hij gedijt daarin goed in zijn speciale doorwerkpak. “Ik ben hele dagen buiten, maar heb het niet snel koud. Wel zie je bij slecht weer de wenkbrauwen bij mensen naar beneden gaan. Ik denk dan altijd, doe de wenkbrauwen omhoog: want bij regen word je even nat.” Berend heeft voldoende anekdotes om 3 boeken te vullen. Of het nu gaat om het opvangen van een man die uitgleed op de trap tijdens een stortbui of het elk seizoen dichtplakken van wel zo’n 150 autoramen die worden vergeten om dicht te doen. Berend zijn werk kent nooit een saai moment. “Geen dag is hetzelfde”, merkt Berend op, terwijl hij uitkijkt over de pier. “Het weer speelt daarbij een belangrijke rol.” Mark Folbert Medewerker Havenkantoor Lauwersoog Een vlotte overtocht, ongeacht het weer Als medewerker van havenkantoor Lauwersoog werkt Mark nauw samen met de varende ploegen en passagiers om te zorgen voor een vlotte overtocht, te midden van de wisselvalligheid van het weer en het getij. “De passagiersstromen verspreiden zich hier over het algemeen prima”, legt Mark uit. “Zowel bij goed als slecht weer verloopt het inchecken soepel, ook omdat reizigers al 3-kwartier voor vertrek aan boord kunnen.” Bij stormachtig weer neemt de alertheid toe. “In samenspraak met de kapiteins houden we de voorspelde waterstanden goed in de gaten. Minimaal 48 uur van tevoren hakken we met elkaar een knoop door of varen wel of niet kan. In principe kunnen wij altijd varen, alleen wordt het spannend als de waterstand richting de 1.90m boven NAP gaat, dan komt de veerdam op Schiermonnikoog onder water te staan.” Het komende seizoen zorgt voor nieuwe uitdagingen door het invoeren van reserveren voor personen. “Was voorheen het aantal passagiers op zomerse topdagen onvoorspelbaar, nu kunnen we zien hoeveel mensen er komen, omdat er gereserveerd wordt. Ik ben benieuwd wanneer mensen gaan reserveren, ook omdat ze de weersverwachting afwachten.” De zomer is Mark zijn favoriete seizoen. “Ik houd van mooi weer. Het is drukker en je hebt meer contact met de passagiers. Ik ben een beetje vliegende kiep hier en spring overal bij, ik voel me dan als een vis in het water.” Met een glimlach herinnert Mark zich een onverwachte wending tijdens een oktoberdag in het verleden. “Het werd onverwacht prachtig weer met 25 graden, ik zou een paar uurtjes bijspringen, maar ‘s ochtends stonden er 2.000 mensen voor de poorten, mijn voetbalwedstrijd viel in het water, want er moesten extra afvaarten geregeld worden.” Erik Schuurman Schipper sneldienst Ameland - Holwert Anticiperen op weersveranderingen Op de sneldienst tussen Ameland en Holwert is het anticiperen op weersveranderingen voor schipper Erik een tweede natuur geworden. “Welke weersomstandigheden er ook zijn, we moeten altijd zorgen dat het veilig blijft”, vertelt hij. “Anticiperen betekent vooruitkijken naar de windhoek, de verwachte waterstand, en beoordelen of we wel of niet moeten varen op bepaalde tijdstippen.” Het varen met de sneldienst kan net als bij de veerdienst bij extreem weer lang worden volgehouden. “Het goed kunnen aan- en afmeren is waar het om gaat. Reizigers moeten met droge voeten van boord kunnen komen. De veiligheid voor passagiers en bemanning staat altijd voorop. Dat is mij van jongs af aan bijgebracht, bijvoorbeeld door Gertjan Verbeek, oud-kapitein op de veerdienst.” Erik is als eilander opgegroeid met de natuurlijke cycli van de seizoenen. Hij kent de invloed van windrichtingen op het waterpeil in de Waddenzee. “Als de wind langere tijd in het noorden zit, stuwt dat water in de Waddenzee, wat kan leiden tot extreem hoge waterstanden. Komt de wind langere tijd uit het oosten, dan bestaat er kans op extreem laag water, het getij loopt ook nog eens in oostelijke richting. We moeten meebewegen met de natuur, die kun je niet naar de hand zetten.” Ondanks de uitdagingen die elk seizoen met zich meebrengt, koestert Erik zijn liefde voor de maand september. “Dat is de periode waarin de drukte afneemt en de aangename temperaturen nog aanhouden, het daglicht is nog prachtig.” Met 25 jaar dienst bij WPD, eerst als matroos op de veerboot en nu als schipper op de sneldienst en ook nog eens 10 jaar ervaring op de reddingboot, kent hij als geen ander de grillen van de natuur. “Ik kan er wel een boek over schrijven, daar heb ik genoeg voor beleefd”, besluit hij met een glimlach. WPDetails | 15

Het is al even geleden dat Schiermonnikoog tot dé mooiste plek van Nederland werd uitgeroepen. Wat mij betreft staat die uitverkiezing nog recht overeind! En als ik dan nog wat superlatieven mag gebruiken; het achttien kilometer lange zandstrand is misschien wel het mooiste strand van Europa. Aan het eind van de Badweg kijk ik met plezier naar de veelheid aan activiteiten op het strand en in zee: kite- en golfsurfen, suppen, zwemmen, strandzeilen en vliegeren bijvoorbeeld. En daarbuiten is er op Schier ook nog voldoende ruimte voor paardrijden, wandelen, hardlopen en fietsen. GASTCOLUMN | MARC VAN DEN TWEEL Tegelijkertijd zitten sporters, recreanten, rustzoekers en natuurliefhebbers elkaar niet in de weg. Er is ruimte genoeg. Vooral doordat goed geregeld is wat waar wel of niet mag, blijft de schoonheid van Schiermonnikoog overeind. Respect voor de natuur, voor regels én elkaar maken dat mogelijk. Zeker dat laatste is van belang, we moeten elkaar in alle opzichten een beetje ruimte geven. En ach, wàt is de natuur op Schiermonnikoog mooi. En bijzonder! Want er zijn niet zoveel plekken in Nederland waar je, bijvoorbeeld, wilde Sayaguesarunderen én Exmoor-pony’s tegen kunt komen. Misschien zijn dit wel beschouwingen van de professionele sport- en natuurbestuurder. Is het beroepsdeformatie. Maar de eigenlijke reden waarom ik, tenminste éénmaal per jaar, het eiland bezoek is ons ‘dochter – vader weekend’. Samen met dochter Lotte het eiland verkennen, bijpraten, door het dorp wandelen, genieten van de sterrenhemel, een terrasje pikken en historische plekken als de Vredenhof bezoeken. Samen genieten van ons favoriete eiland. Is er een betere reden om af te reizen naar Schier? Marc van den Tweel is algemeen directeur van sportkoepel NOC*NSF. Daarnaast is hij voorzitter van de Raad van Toezicht van FREE Nature. In de periode 2013 – 2021 was hij algemeen directeur van Natuurmonumenten. DOCHTERVADER 16 | WPDetails eiland

Wij streven naar een duurzamere toekomst door te investeren in milieuvriendelijk varen. Sinds 2019 varen onze schepen op de schonere brandstof ChangeXL. Deze brandstof heeft aanmerkelijk minder schadelijke effecten op het milieu en is daarmee schoner en duurzamer. Maar zolang onze schepen nog op fossiele brandstoffen varen, bieden we u de mogelijkheid om de CO2-uitstoot van uw overtocht te compenseren en samen een positieve impact te creëren op het milieu. Bij het online bestellen van uw ticket kunt u nu eenvoudig kiezen voor een vrijwillige toeslag van slechts € 0,50 om deel te nemen aan ons CO2compensatieprogramma. Met deze kleine bijdrage draagt u direct bij aan duurzame initiatieven die de lokale gemeenschappen op de eilanden ten goede komen. Sinds de oprichting van het CO2compensatiefonds in 2019 zijn er diverse projecten ondersteund. Denk aan het planten van fruitbomen en het creëren van openbare watertappunten op Schiermonnikoog, waardoor de noodzaak van plastic flesjes verminderd wordt. Op Ameland heeft het MadNes Festival peuken omgezet in surfboards, en in Lauwersoog zijn watertappunten geïnstalleerd bij het havenkantoor. De gemeente Ameland, Schiermonnikoog en de dorpsbelangen van beide eilanden maken deel uit van het bestuur van de Stichting CO2-compensatiefonds. Er is geen winstoogmerk, uw bijdragen komen 100% ten gunste aan lokale duurzaamheidsprojecten op de eilanden. Hierbij staat Wagenborg Passagiersdiensten garant voor jaarlijks minimaal € 30.000,- inleg. Eilanders kunnen projecten indienen die voor financiering uit het fonds in aanmerking komen. Voor 2024 is het streven gericht op grotere aansprekende overkoepelende maatschappelijke projecten, bij voorkeur met impact op beide eilanden, dan wel het waddengebied. De succesvolle televisieserie ’De Oertocht’ die is uitgezonden via Omrop Fryslân, heeft in het najaar van 2023 aandacht besteed aan duurzaamheid en het CO2-compensatiefonds. Wilt u die uitzending terugzien, scan dan met de telefoon nevenstaande QR-code. Bezoek www.wpd.nl voor meer informatie over het CO2compensatiefonds. Compenseer DE CO2UITSTOOT VAN UW OVERTOCHT! WPDetails | 17

18 | WPDetails NATUURTALENT SCHIERMONNIKOOG Behoud van mooie veelzijdigenatuur Wat houdt jouw baan in? “Binnen onze beheereenheid Friesland hebben we 2 Boswachters Ecologie. Ik ben verantwoordelijk voor de noordwestelijke helft van de provincie. Naast onder meer de Greidhoeke, vogeleiland Griend en de Bantpolder heb ik Nationaal Park Schiermonnikoog onder mijn beheer. Ik begeleid natuuronderzoeken, denk mee met collega’s over beheervraagstukken en geef voorlichting over de staat van de natuur. Ook initieer en begeleid ik de beheercyclus door gebiedsvisies op te stellen en kwaliteitsbeoordelingen uit te voeren. Hierdoor ontstaat er een mooie afwisseling tussen binnen- en buitenwerk.” Hoe zit een organisatie als Natuurmonumenten in elkaar? “Natuurmonumenten ontstond in 1905 als burgerinitiatief. De gemeente Amsterdam had plannen om het Naardermeer vol te storten met stadsafval. Burgers stonden op om dit belangrijke vogelgebied te behouden en verenigden zich in de Vereniging tot Behoud Natuurmonumenten. Dit succes smaakte naar meer en de vereniging kreeg snel meer leden. Ondertussen heeft Natuurmonumenten zo’n 900.000 leden en donateurs en worden er gebieden beheerd van het Geuldal in Zuid-Limburg tot Texel en Schiermonnikoog. Samen met alle leden maken we ons sterk voor de natuur.” Schiermonnikoog is een eiland van rust, ruimte en ongerepte landschappen. Vanwege de bijzondere natuur is bijna heel het eiland sinds 1989 een Nationaal Park. Het eiland heeft een groot variatie aan planten en dieren. Natuurmonumenten verzorgt het beheer van het nationale park. We gaan in gesprek met Erik Jansen, Boswachter Ecologie, om te horen hoe zijn vereniging zich sterk maakt voor het behoud van de natuur op Schiermonnikoog.

WPDetails | 19 Wat maakt het waddengebied en Schiermonnikoog bijzonder? “In Nederland hebben we niet veel pure natuur meer, overal is de hand van de mens in te zien. Als er iets in de buurt komt van ‘oernatuur’, dan is het wel in Nationaal Park Schiermonnikoog. Omdat de natuur z’n eigen gang gaat, gebeuren er veel onverwachte dingen. Terwijl we elders bij wijze van spreken elke centimeter beheren, proberen we hier de natuurlijke processen zoveel mogelijk het werk te laten doen. Kijk naar de ongerepte natuur en weidsheid van de Balg op de uiterste oostpunt. Sinds 2000 is het eiland hier zo’n 3 kilometer aangegroeid. Door de afsluiting van de Lauwerszee groeit het eiland ook aan de zuidwestkant, sinds de jaren ’70 ontstaat hier een kweldergebied. Ditzelfde verzandingsproces maakt Ameland zo moeilijk bereikbaar. Het gaat om processen met lange termijneffecten. Zo zien we op Griend door de afsluiting van de Zuiderzee nog steeds een versnelde afslag, terwijl aan de Friese noordkust juist meer sediment ontstaat.” Wie zijn er bij Nationaal Park Schiermonnikoog betrokken? “Naast mijn 11 collega’s zijn dat vele vrijwilligers. Die komen overal vandaan. Zo zijn er vrijwilligers die excursies geven, er is een groep beheervrijwilligers die zichzelf ‘berkentrekkers’ noemen, er zijn vrijwillige toezichthouders en mensen die helpen met inventarisaties en tellingen. Daarnaast is veel van het echte veldwerk in het terrein, zoals het aanleggen van paden en duinvalleien, uitbesteed aan een aannemer. De aanbesteding daarvan hebben we weer achter de rug. Ik ben blij dat de 3 eilander mannen die dit werk al jaren doen, dit ook de komende jaren kunnen blijven doen.” Wat zijn actuele thema’s voor Nationaal Park Schiermonnikoog? “Allereerst het waar mogelijk herstellen van de oorspronkelijke natuurlijke dynamiek. Dijk en duinenring zijn aangelegd om dorp en polder te beschermen. Begrijpelijk, maar door deze beteugeling is de dynamiek van overspoeling met zout water stopgezet. Voorheen had je veel stuivende duinen, maar daar is struikgewas en een verstikkende grasmat op ontstaan. Een ander aspect is verdroging. In de jaren 50 kwamen hier 30.000 toeristen die 1 keer per week in de wastobbe gingen, tegenwoordig hebben we ruim 300.000 bezoekers die 1 of 2 keer per dag douchen. Het waterverbruik is flink toegenomen en daar komt de klimaatverandering met langere droge periodes nog overheen. We zien dat de duinen dreigen te verdrogen. Ook de stikstofdepositie is een actueel item. Er zit veel stikstof in de grond, in open duinen verschijnen bomen en berkenbosjes, waardoor bloemen en insecten geen kans krijgen.” Wat doen jullie om natuur te behouden? “Een gevarieerd duingebied is belangrijk voor het behoud van karakteristieke planten- en dierensoorten. Er zijn wel eens kritische geluiden, bijvoorbeeld dat wij al het bos willen opruimen. Dat is absoluut niet zo, maar om meer verstuiving te krijgen, moet er op sommige plekken struikgewas worden gekapt. Daarnaast houden we de duinen open en de vegetatie kort door begrazing met runderen, geiten en pony’s. De interactie tussen grazers en planten is ouder dan menselijk beheer. Konijnen kunnen ervoor zorgen dat de duinen op natuurlijke wijze open blijven. Met de introductie van de grote grazers hopen we dat er weer een vitale populatie ontstaat. Ook het vasthouden van zoet water in de duinen is belangrijk voor ontwikkeling van duinvalleien en natte duinbossen. Er wordt op dit moment door ons samen met partners gewerkt aan een ambitieplan Nationaal Park Schiermonnikoog. Samen met onder meer Wetterskip Fryslân en eilanders werken we hierin maatregelen uit voor de waterhuishouding.” Wat is jouw grootste uitdaging voor de toekomst? “De natuur staat onder druk, dat mag duidelijk zijn. Op Schiermonnikoog hebben we veel soorten dieren en planten die je in de rest van Nederland niet tegenkomt. Mijn uitdaging is om ervoor te zorgen dat die biodiversiteit in stand blijft en om bij de mensen het bewustzijn voor de natuur te vergroten.”

20 | WPDetails INTERVI EW VAN BRIEVEN NAAR KLIKKEN: DE EVOLUTIE VAN HET RESERVEREN VAN EEN PLEK OP DE veerboot

WPDetails | 21 In vroegere jaren, lang voordat het internet onze levens domineerde, was het reserveren van een overtocht een proces dat geduld en pen en papier vereiste. Reizigers die hun auto mee wilden nemen, moesten een brief sturen naar kantoor, waar ze hun gegevens en voorkeuren voor de overtocht opschreven. Het duurde soms dagen of zelfs weken voordat alles was geregeld. Het boeken van een overtocht heeft een metamorfose ondergaan. Om inzicht te krijgen in deze bijzondere ontwikkelingen, gaan we in gesprek met twee experts die het hebben meegemaakt: Fabian Wildervank, een gepensioneerd medewerker, en Richard Thomassen, verkeersleider op havenkantoor Nes. Fabian is alweer vijf jaar met pensioen, maar herinnert zich zijn beginperiode bij de veerdienst nog levendig. “Ik ben in 1978 begonnen als kaartverkoper en controleur tijdens het hoogseizoen. Mensen kochten kaartjes in Holwert, die ze moesten bewaren en wij controleerden hier op Ameland bij de terugtocht. Had je geen kaartje, dan moest je een nieuw kaartje kopen. Alles werd contant verrekend, waarbij wij zelf voor wisselgeld zorgden.” Na een paar hoogseizoenen als tijdelijke kracht kwam Fabian in 1980 in vaste dienst en ging hij zich op het kantoor met de reserveringen bezighouden. “Toen ik daar begon”, vertelt hij , “was het reserveren van een overtocht een vrij omslachtig gebeuren. Autoreserveringen werden afgehandeld via stapels brieven en één kaartenbak. Dit tijdrovende proces kreeg begin jaren 80 door de enorme groei van het toerisme een digitale impuls met de introductie van de eerste reserveringscomputer. Dat was absoluut een verbetering, want hierdoor kreeg ik de handen vrij om aan de overbelaste telefoon te helpen. De reserveringen per post zag je hiermee geleidelijk afnemen. Maar met de komst van de computer moest er wel elke dag een download worden gemaakt op schijf. Die schijf bracht ik als back-up naar de bankkluis. Veel mensen in het dorp dachten in die tijd dat ik dagelijks met een koffer vol geld naar de bank ging.” Revolutie Maar zoals bij veel aspecten van ons leven, heeft technologie een revolutie teweeggebracht in de manier waarop we reizen plannen en reserveren. In de jaren 90 en begin 2000 begonnen veerdiensten langzaam maar zeker de eerste online boekingssystemen te introduceren. Dit opende een geheel nieuwe wereld van gemak en efficiëntie voor reizigers. Richard: “Toen ik in 2008 bij WPD kwam, werd er al gebruik gemaakt van computers voor het reserveren van overtochten. Maar het was nog vrij basaal. Ik herinner me nog dat ik bijvoorbeeld met pen en potlood een map bijhield voor de planning en roosters van collega’s van de varende ploegen. Ik heb daar op een gegeven moment samen met het toenmalige Hoofd Operationele dienst, een Excelspreadsheet programma voor ontwikkeld. Pas veel later is de overstap gemaakt naar een geavanceerd planningssysteem als Monaco. En in 2010 kwam Hogia Ferry Systems, een gerenommeerde partij die diverse rederijen over de hele wereld voorziet van software, voor WPD met het geheel nieuwe moderne reserveringssysteem Bookit.” Online reserveren Vandaag de dag is het online reserveren van de overtocht de norm geworden. Richard die in 2017 zijn functie op kantoor verruilde voor verkeersleider op havenkantoor Nes heeft deze ontwikkelingen zowel vanuit de achterhoede als aan de frontlinie meegemaakt: “Met slechts een paar klikken kunnen reizigers nu hun overtocht plannen, specifieke voorkeuren aangeven en omboeken. Ze krijgen meteen de bevestiging en kunnen zelfs direct hun tickets afdrukken of opslaan op hun mobiele telefoon. Een enorme verandering sinds de tijd van brieven en kaartenbakken, maar er blijft altijd ruimte voor verbetering”. Terwijl we praten met Fabian en Richard en terugkijken op de geschiedenis van de veerdienst en de evolutie van het reserveren van overtochten, kunnen we niet anders dan verwonderd zijn over hoe ver we zijn gekomen. Van het schrijven van brieven naar het klikken op knoppen, en van het handmatig controleren van duizenden bootkaartjes tot het snel inchecken met QR-code bij de elektronische poortjes, de manier waarop we reizen is voorgoed veranderd door de kracht van technologie. En hoewel sommigen misschien nostalgisch terugverlangen naar de charme van het schrijven van brieven, is er geen twijfel mogelijk dat het online boeken van veerbootovertochten ons leven een stuk eenvoudiger heeft gemaakt.

22 | WPDetails ACTUALITEITEN WAAROM RESERVEREN VOOR PERSONEN? WE LEGGEN HET UIT! Sinds begin dit jaar reserveer je als reiziger voor een afvaart. Maar waarom moeten reizigers reserveren? Scan de QR-code en we leggen het u uit. NIEUWE ELEKTRISCHE BAGAGETREKKERS Nieuwe aanwinsten op Ameland! We verwelkomen met trots 5 gloednieuwe elektrische bagagetrekkers van Linde, geleverd door Motrec. Duurzaamheid staat voorop in ons streven naar milieuvriendelijk bagagevervoer. De RDW verwerkt momenteel de aanvullende eisen die nodig zijn voor ingebruikname. Op weg naar een groenere toekomst, maar nog eventjes geduld! ONLINE PARKEERTICKET BETALEN Voor het gemak van onze reizigers die hun auto in Holwert parkeren, introduceren we een nieuwe manier om parkeertickets te betalen. Naast betalingen bij de automaat of slagboom, kunt u nadat u bent ingereden, nu ook online betalen via wpd.nl/parking. Zo maken we parkeren eenvoudiger.

HET LEKKERSTE VAN… Op Ameland en Schiermonnikoog kun je de lekkerste streekproducten proeven. In ‘Het lekkerste van…’ brengen we die op smaakvolle wijze voor het voetlicht. Deze keer krijgen we een mooi gerecht voorgeschoteld door kok Mariska de Lau van Eetcafé de Boerderij: ‘Oma Henny’s Runderstoofpotje’. Bereiding - Snijd het vlees in stukken, de paprika in blokjes en de ui in ringen. - Pers de knoflook. Doe alle specerijen bij elkaar in een kom. - Bak het vlees met olie aan in de koekenpan. Voeg hierna de paprika, ui en knoflook toe en bak dit mee. - Schep de tomatenpuree erbij en laat dit even ontzuren. Voeg de kruiden en specerijen toe. - Voeg hierna de appelstroop en het Amelander bier toe. Vul aan met water totdat het vlees net onder staat. Let op: gebruik niet te veel water! Doe hier het runderbouillonblokje bij. - Laat het in ongeveer 3 uur rustig gaar worden op zacht vuur. Het vlees is gaar als je het uit elkaar kan trekken met een vork. - Eventueel kan de saus naar wens nog dikker gemaakt worden met maïzena. Breng op smaak met zout en peper. Eet smakelijk! Ingrediënten voor 2 kilo runderstoof De Rouleaux 1 kilo runderstoofvlees (Mariska gebruikt vlees van slagerij Smit uit Ternaard) 140 gram paprikablokjes 140 gram ui 4 tenen knoflook 1 tl paprikapoeder 1 klein blikje tomatenpuree 1 flesje Amelander stoutbier 5 eetlepels Rinse appelstroop 2 laurierblaadjes 1/2 tl chilipoeder 1 runderbouillonblokje Peper en zout naar smaak Dit recept is van Eetcafe de Boerderij op Ameland; www.eetcafedeboerderij.nl RUNDERSTOOFPOTJE Oma Henny,s WPDetails | 23

ONDERNEMER IN BEELD | ECO CAMPING TUSSEN WAD EN STRAND Ab Kiewied is opgegroeid bij de kwelders op Ameland. Hij vindt het belangrijk om zo goed mogelijk voor de natuur te zorgen. Op zijn eco-camping Tussen Wad en Strand in Ballum doet hij dat op verschillende manieren. “DIT IS EEN CAMPING VOOR natuurmensen“ 24 | WPDetails

Hoe is deze eco-camping ontstaan? “Ik ben opgegroeid bij de kwelders, heb altijd tussen weidevogels gestaan. Ik zie dingen veranderen in de natuur door de klimaatverandering en ik vind dat je dan verplicht bent om er iets aan te doen. Daarom zijn we altijd al met de natuur bezig geweest. We beheren natuur in opdracht van Staatsbosbeheer. We hebben 130 koeien, 200 als er kalveren zijn, voor duinbegrazing. We gebruiken het land voor hooiwinning. En in 2010 begonnen we de eco-camping. Dat was in die tijd nog pionieren: er waren nog maar weinig eco-campings.” Wat maakt deze camping bijzonder? “Je zit midden in de natuur. We proberen zo energiezuinig mogelijk te werken. We hebben zeventig zonnepanelen en vijftien zonnecollectoren, bedoeld om water te verwarmen voor de douches. We hebben een watertank van 6.000 liter in de schuur. Schijnt de zon niet, dan hebben we houtvergasters om het water te verwarmen. Verder zit je hier vlakbij het strand. Voor actie of een animatieteam moet je hier niet zijn: dit is een camping voor rustzoekers, natuurmensen en vogelaars.” Hoe draagt jouw camping zoal bij aan natuurbehoud? “We hebben afgelopen najaar een water aangelegd met een slufter. Voor de beleving, maar ook voor de vogels. Laatst zag ik er al een ijsvogel en ik hoop dat het ook de oeverzwaluw aantrekt. Ik stond laatst voor het raam en zag vlakbij koolmeesjes, musjes en roodborstjes, daarachter een fazant, daarachter een haas, verderop een waterhoentje en daarachter twee eenden, twee zwanen en een koppel ganzen. Dat is voor mij een levend schilderij. Ik vind dat prachtig.” Wat vind je het leukst aan het runnen van deze camping? “Dat we ons verhaal kunnen uitdragen. Maar ook de sociale verbindingen die soms ontstaan. Op dinsdagavond is er altijd muziekavond. Dan hebben we een kampvuur, ik speel wat muziek met vrienden en praat over wat we op de camping doen en waarom. Ik heb eens meegemaakt dat er nog een groepje muzikanten aansloot, waardoor er een mini-festival ontstond. Dat soort spontane dingen vind ik het leukste.” Waar droom je nog van? “Te veel dingen. Ik ben een dromer. Ik houd van vrije denkers. Er is geen boer die zo’n waterpartij met slufter op zijn land graaft. De meeste boeren zouden zo’n gat dichtgooien. Maar later krijg je er waardering voor. Soms ga ik op mijn Indian motorfiets toeren. Naar vrienden in Duitsland of naar andere waddeneilanden. Dat geeft me soms nieuwe ideeën voor de camping. Inspiratie, dat krijg je als je onderweg bent.” Naam: Ab Kiewied (59) Woonplaats: Ballum Wat vind je het mooiste van het eiland? “De kwelders. Daar ben je alleen, op jezelf en dat is prachtig. Maar ook het strand. Met warm weer ben je zo op een strand waar geen toeristen komen. Je plonst zo in het water en een half uur later ben je weer thuis. Heerlijk!” WPDetails | 25

26 | WPDetails Rood getijdengebied bij Schiermonnikoog in oktober. Zeekraal en schorrekruid sieren het rif, met Lauwersoog aan de horizon.

WPDetails | 27

28 | WPDetails VOGELOBSERVATIE De Vogelwacht Nes-Buren is de oudste vogelwacht op Ameland. “Onze Vogelwacht bestaat in 2024 70 jaar,” aldus Pedro, “De Vogelwacht is ontstaan naar een idee en initiatief van Piet Appelman, de vereniging werd in 1954 in Hotel Hofker opgericht.” De Vogelwacht Hollum-Ballum ontstond pas veel later in 1967. De Vogelwachten danken hun bestaan oorspronkelijk aan het kievitseieren zoeken. Maar nu dat de laatste jaren niet meer toegestaan is, is het accent vooral op nazorg komen te liggen, en dit bestaat uit het beschermen en inventariseren van de nesten van de weidevogels op de agrarische gronden. Mozaïekbeheer Het weidevogelbeheer wordt gecoördineerd door ANW Waddenvogels, een samenwerkingsverband van de drie agrarische natuurverenigingen van Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. De belangrijkste beheermaatregelen zijn gericht op het optimaliseren van de nestbescherming, de broed- en voortplantingsmogelijkheden, het creëren van een gunstige biotoop en voldoende foerageergebied. Op de eilanden wordt op ruim 2400 hectare mozaïekbeheer uitgevoerd. Boeren kunnen beheerpakketten afsluiten zoals grasland met een uitgestelde maaidatum, kruidenrijk grasland en legselbeheer. Op Ameland worden de nest- en broedpaargegevens en de resultaten van de alarmtellingen door de beide Vogelwachten verzameld en geregistreerd in het registratiesysteem van de Bond van Friese Vogelwachten. De vrijwilliger kan tegenwoordig in het veld via GPS met zijn smartphone de exacte locaties van de nesten invoeren, die dan als een stip op de zogeheten rayonkaart komen te staan. Na het broedseizoen werkt de BFVW de gegevens uit in kaarten en tabellen die in het najaar aan het samenwerkingsverband worden gerapporteerd. Bij de grutto, kievit, scholekster en tureluur is al enkele jaren een afname van de aantallen waarneembaar. Bij tureluurs is deze afname het minst waarneembaar doordat deze vogel zich meer aan de slootkant ophoudt. De scholekster heeft in 2023 door de zeer droge junimaand een moeilijk jaar gehad. De grutto SAMEN STERK VOOR WEIDEVOGELS: DE CRUCIALE ROL VAN vogelwachten Wie de Wadden zegt, zegt vogels. Jaarlijks maken miljoenen vogels gebruik van het natuurgebied; de meeste op doortrek om er te foerageren. De twee Vogelwacht-verenigingen op Ameland hebben dan ook een belangrijke taak en grote verantwoordelijkheid. Voor wie in de wereld van de vogelwachten stapt, gaat er een grote wereld open. WPDetails sprak met de voorzitters IJme Brijker van Vogelwacht Hollum-Ballum en Pedro Kooiker van Vogelwacht Nes-Buren.

WPDetails | 29 daarentegen heeft het bij ons op Ameland wel redelijk gedaan. “De achteruitgang zou groter zijn als de vogelwachters hun werk niet zouden doen”, aldus Pedro. Samenwerking en overleg met andere organisaties en belanghebbenden is essentieel. “Zo overleggen we met Wetterskip Fryslân over een pilot met het plaatsen van 1 pomp op Oost-Ameland en 1 pomp op West-Ameland als er sprake is van grote droogte”, aldus Pedro. “Rijkswaterstaat stelt zich steeds meer op als natuurorganisatie”, vult IJme aan, “een broeddekschuit in de haven van Lauwersoog is een pilot van RWS om te onderzoeken of dergelijke pontons kunnen bijdragen aan het herstel van de visdief en noordse stern in het Waddengebied. Door het succes van dit ponton, zijn er in 2022 een tweetal broedvlotjes in de Lange Sloot (Skûtehon), een tegen de Waddendijk gelegen zoetwaterplas ten zuiden van Ballum.” De beide Vogelwachten op Ameland en ook op de andere eilanden en elders in de provincie hebben dus een uitermate belangrijke functie. Los van het nuttige werk dat verricht wordt, is het vrijwilliger zijn bij de Vogelwacht ook een geweldige manier van natuurbeleving en lekker buiten zijn. Pedro beaamt dit: “Hoe heerlijk is het om na een dag op kantoor de natuur in te trekken en je hoofd leeg te maken!” Beide Vogelwachten zijn overigens niet alleen actief in het weidevogelbeheer. IJme: “Sinds 1998 doen we ook tellingen in de Lange Duinen Noord. Daarnaast hebben we ook nestkastprojecten in de bossen en enkele boomsingels.” Dronepiloten gezocht Er zijn bij beide Vogelwachten wel zorgen over de toekomst: er is sprake van vergrijzing onder de vrijwilligers. Vogelwacht Hollum-Ballum heeft recentelijk een flyer verspreid. IJme: “Wij zijn ter versterking en uitbreiding van ons team nazorgers op zoek naar nieuwe vrijwilligers die actief willen worden in de weidevogelbescherming. Als er voldoende belangstelling is, kunnen de nieuwe vrijwilligers een basiscursus Weidevogelbeschermer volgen. Deze cursus wordt op Ameland gegeven en bestaat uit twee theorie avonden met een extra avond gericht op het vliegen met een drone. De Vogelwacht HollumBallum heeft zelf nog geen drone, maar we hopen dat er enthousiaste vrijwilligers zijn die zich willen bekwamen in het vliegen met een weidevogeldrone als hulp bij de nazorg.” Pedro wijst er op dat je op de Burgemeester Walda Scholengemeenschap als maatschappelijke stage mee kunt helpen bij de nazorg. “Nieuwe vrijwilligers zijn dus meer dan welkom!” Pedro Kooiker IJme Brijker

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=