» 12 VBS - mei 2023 kijk maar naar deze lijst’, kreeg Elise Spruijt drie jaar geleden bij haar aantreden als directeur-bestuurder van De van Oldenbarneveltschool (po) te horen. Sec een lijst afvinken, dat volstond volgens haar echter niet. Een team werd samengesteld, een visie ontwikkeld en doelen opgesteld, met uiteindelijk de burgerschapskalender op één A4 als resultaat. Hierin staat rond welke data, aan welke onderwerpen en thema’s aandacht te geven, inclusief verwijzingen naar materiaal. ‘Er staan vieringen op maar bijvoorbeeld ook de week van kindermishandeling. Het idee is dat de leerkracht zelf kiest hoe hij het aanvliegt. Burgerschap is nu niet alleen verankerd, het leeft ook binnen het team mede omdat we het laagdrempelig en overzichtelijk hebben weten te houden. Uiteraard is het een levend document. De Inspectie was er in ieder geval positief over.’ #2 De wijk erbij betrekken voor meer inlevingsvermogen ‘Als een leerling onze school verlaat, moet hij zich kunnen inleven in de ander’, begint Geert Looyschelder, rector-bestuurder van Jordan Montessori Lyceum Utrecht uit Zeist. Bij zijn aantreden twee jaar terug, zat burgerschap verweven in diverse lessen, projecten en excursies. ‘We deden veel met de wereld, maar kenden onze eigen buurt niet. De L-Flat in de wijk Vollenhoven ligt nog geen 100 meter bij ons vandaan, maar geen enkel kind uit die wijk zat bij ons school. Terwijl ik ontmoeten en elkaar zien zo belangrijk vind, juist om je te kunnen inleven.’ Diverse initiatieven zijn vervolgens gestart om contact te leggen met de buurt. ‘Een van de weinige oud-leerlingen die daar woonde is komen vertellen over zijn ervaringen bij ons op school. We hebben contact gelegd met de wijkagent, de kringloopwinkel bezocht en een sportdag opgezet met de groepen 7 en 8 van een basisschool uit de buurt en groepen 1 en 2 van onze school. Ook zijn we een huiswerkinstituut gestart voor leerlingen uit de buurt en gaan onze leerlingen tegenwoordig voorlezen bij kinderen wier ouders minder goed Nederlands spreken.’ Ook binnen de school zijn stappen gezet. ‘Ik heb op verzoek van een aantal leerlingen een genderneutrale kleedkamer ingericht en toen leerlingen aantoonde dat de bank waar het geld van de school stond niet duurzaam investeerde, ben ik van bank veranderd. Dat is ook gezien worden.’ #3 Burgerschap op maat Mozarthof, een (v)so-school in Hilversum die onderdeel is van Stichting De Kleine Prins, heeft zo’n 230 leerlingen. ‘Wij zijn een cluster-3 school, met zeer moeilijk lerende kinderen’, vertelt leerkracht en gedragsspecialist Els de Boer. Hiermee raakt ze direct de crux als nomen is het curriculum niet eens neutraal.’ Toch vindt de helft van de deelnemers dat je als leerkracht ook best je mening mag geven en ergens voor mag staan, zonder de ander af te katten. Zeker als de visie en kaders van de school duidelijk zijn, dan moet dit kunnen. De Graaff sloot af met te benadrukken dat je de leeftijd van de leerlingen in je achterhoofd moet houden. ‘Zijn zij in staat te herkennen dat de leraar iemand is met een mening waar je het niet mee eens hoeft te zijn, of zijn ze te jong of afhankelijk en derhalve beïnvloedbaar?’ In dat geval zou volgens haar neutraliteit van de leraar het streven moeten zijn. Praktijkvoorbeelden ter inspiratie Om het burgerschapsonderwijs ook daadwerkelijk handen en voeten te geven, sloot het Ledenevent af met praktijkvoorbeelden uit het po, vo en so. #1 Burgerschapskalender maakt burgerschap laagdrempelig én levend ‘We doen al veel aan burgerschap, Verbinding VBS-voorzitter Artho Jansen en VBS-bestuurder Pim Spijker geven toelichting op ledenonderzoek Elise Spruijt
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=