NUMMER #26 - ZOMER 2025 #26 PERSONEELS- EN RELATIEMAGAZINE VAN WAGENBORG PASSAGIERSDIENSTEN THEMA: Reportage GEHEIME PLEKKEN OP AMELAND EN SCHIERMONNIKOOG ONBEKENDE BEROEPEN DE STILLE KRACHTEN ACHTER WAGENBORG Geheimen onthullen
3 32 Geheime plekken op Ameland Bunkermuseum 33 Gastcolumn Pieter Ros, Waterfunctionaris CRW/ Veiligheidsregio Fryslân 34 Collega rederij Tweede leven van een oude bekende 36 Ondernemer in beeld Schelpenmuseum; een schatkamer vol geheimen van de zee 38 Sponsoring Een veilige toekomst: het nieuwe KNRM-gebouw op Ameland 40 Historie Het geheim van de ‘oude’ Kroonborg 41 Bouw nieuwe Wadden Ferry De afbouwfase komt in beeld 44 De mensen achter het klantenpanel Eilanders aan het woord: wie denken er mee over de veerdienst? 46 Geheimtaal aan boord Vaktaal, afkortingen en zegswijzen op zee 47 Nieuws uit de Groep 50 Veerbootcafé + agenda 51 Volgende editie + colofon 52 Vaste reizigers in beeld Laura van der Zee droomt van een definitieve terugkeer naar Schiermonnikoog 4 Voorwoord 6 Waar veerboten verhalen verbinden 8 Wat gebeurt er als een afvaart uitvalt of wijzigt? Overzichtelijk op een rijtje gezet in een infographic 10 Facts & figures De Klantenservice: de onzichtbare motor van de veerdienst 11 Actualiteiten 12 Testvaart Verslingerd aan veerboten: André van Putten op de brug 14 Wat leeft er onder de boot? Over bruinvissen in de Waddenzee 16 Stille krachten achter de veerdienst De mensen achter de schermen 18 Hoe werkt een aanbesteding eigenlijk? 19 Geheime plekken op Schiermonnikoog De eendenkooi 20 Veerhaven bij nacht Wat gebeurt er als de laatste veerboot aanmeert? 22 Ondernemer in beeld Op pad met Piet van Tuinen van de Amelander Strandexpress 24 Het verhaal achter de lens Jantina Scheltema over eilandgevoel, avontuur en samenwerken 28 Wat blijft er allemaal liggen op de veerboot? Verloren & gevonden voorwerpen 30 Familiebanden Hans Visser: hotelmanager op de Kroonborg INHOUD Inhoud 28 12 38 19 40 20 Jaargang 10 - #26 Zomer 2025 “Het is belangrijk dat de mening van eilanders wordt gehoord in de keuzes van Wagenborg” Eduard Visser, lid Klantenpanel Ameland “Een emmertje met schelpen? Voor ons iets kleins, voor een kind een grote schat – dát maakt dit werk bijzonder” Sippie Sijens-Havinga, havenkantoor Lauwersoog “We zijn onze donateurs en sponsoren, waaronder Wagenborg, enorm dankbaar” Pieter Mosterman, KNRM-vrijwilliger “Lang niet alles wat ik doe is zichtbaar, maar het moet wel gebeuren” Karel de Boer, Technische Dienst Wagenborg 6 47 2 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 3
BESTE LEZER, Onbekende plekken roepen vaak nieuwsgierigheid op. En waar nieuwsgierigheid is, zijn geheimen nooit ver weg. Maar wat geheimzinnig lijkt, hoeft dat niet altijd te zijn. Soms is het gewoon iets wat nog niet eerder is verteld. Onze veerhavens, schepen en eilanden vormen samen een wereld vol verhalen. Veel daarvan zie je niet op het eerste gezicht. Wat gebeurt er bijvoorbeeld met een knuffel die achterblijft aan boord? En waar hebben collega’s het over als ze in vakjargon door de portofoon praten? In deze editie van WPDetails nemen we je mee achter de schermen van onze veerdienst. We openen deuren die normaal gesloten blijven en laten zien wat er écht speelt. Je leest over de stille krachten die ervoor zorgen dat alles blijft draaien – van de schoonmaakteams in de avonduren tot de kettingreactie die in gang wordt gezet bij afwijkingen in de dienstregeling. Ook gaan we op zoek naar onbekende plekken op de eilanden en ontdekken we hun geheimen. Verder lees je de eerste ervaringen van onze klantenpanels, leggen we uit hoe een aanbesteding in z’n werk gaat en geven we een update over de bouw van de nieuwe Wadden Ferry. Deze editie onthult grote én kleine geheimen. Geheimen die je nieuwsgierig maken, die je blik verruimen en die je soms gewoon verrassen. Blader dus met een open blik – en ontdek de verhalen die schuilgaan achter het vertrouwde beeld van de veerdienst. We zijn benieuwd naar je reactie, die zien we graag tegemoet. Goede vaart en veel leesplezier! Met vriendelijke groet, Bob Rijpstra Hoofdredacteur WPDetails VOORWOORD | REDACTIE 4 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 5
Melody en Silke ZORG MET EEN GLIMLACH Melody en Silke zijn kinderverpleegkundigen die aan huis zorg leveren. Op de veerboot gaan ze op pad voor een mysterieuze teamactiviteit – “We weten alleen dat we fietsen gaan huren, de rest is geheim.” In hun werk maken ze veel mee. “Het is prachtig als je een kind weer ziet opknappen”, vertelt Melody. “En als we dan afscheid nemen, is dat eigenlijk een feestje – omdat ze weer gewoon kind mogen zijn.” Stan, Carlotta en Paula UITWISSELING VOL VERWONDERING Stan is op uitwisseling met studenten uit Spanje. Twee van hen, Carlotta en Paula, logeren bij hem thuis. “We zijn eerder naar Spanje geweest, nu zijn zij hier.” De Spaanse studentes kijken hun ogen uit: “De huizen hebben zulke bijzondere vormen! En Schiermonnikoog klinkt als iets magisch.” Een onbekende plek, maar straks misschien een favoriete herinnering. Rudolf, Lot en Maud STRANDTOCHT EN KOEKJES VAN VAN DER WERFF Rudolf en Lot uit Bussum zijn echte Schier-veteranen. “Mijn ouders kochten ooit een huisje op het eiland toen we in Bedum woonden,” zegt Rudolf. “Nu kom ik hier met mijn eigen gezin.” Dochter Maud verklapt haar favoriete eilandgeheim zonder aarzelen: “De koekjes van Hotel van der Werff zijn het allerlekkerst.” Hun eigen geheime plek? Fietsen over het strand naar de punt van de Balg, op een strandfiets. “Niet veel mensen doen het, maar het is zó mooi.” Marrit en haar zussen EEN BEGRAVEN GEHEIM EN EEN FEESTDAG Marrit reist samen met haar zussen naar Schiermonnikoog voor een dagje uit. “Ik heb een geheim meegenomen”, zegt ze vrolijk. “Maar dat ga ik op het strand begraven, want wat geheim is, moet geheim blijven.” Ondanks het druilerige weer zit de stemming er goed in. “We vieren ook een verjaardag vandaag. Hoe oud ze wordt? Dat verklap ik niet – en zij kan er gelukkig om lachen.” Elke dag maken de veerboten tussen het vasteland en Schiermonnikoog of Ameland meer dan alleen een overtocht: ze brengen mensen samen, vaak zonder dat ze het doorhebben. Verhalen worden uitgewisseld, plannen gesmeed en soms – heel soms – worden er geheimen gedeeld. In deze editie van WPDetails, met als thema ‘geheimen onthullen’, nemen we een kijkje in de gedachten en ontmoetingen van reizigers op weg naar Schiermonnikoog. Als je denkt ‘De Oertocht’ dat komt me bekend voor, dat klopt. Van de bijzonder succesvolle televisieserie ‘De Oertocht’ was eind 2023 het derde seizoen te bekijken via Omrop Fryslân. De filmmaker van deze serie en TVdocumentaires als FryslânDOK, Herman Zeilstra, gaat nu met zijn camera in de hand op pad voor WPDetails om belevenissen vast te leggen. Zijn verhalen zijn ook online te volgen. OERTOCHT Waar veerboten verhalen verbinden Scan de QR code voor meer achtergrond en nog meer verhalen 6 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 7
Ogen op het water De kapitein houdt scherp zicht op waterstanden, weersveranderingen en de staat van de vaargeul. Ziet hij iets opvallends of is er een technisch mankement? Dan belt hij direct met het Hoofd Operationele Dienst. Hij is de eerste schakel. Door zijn ervaring en alertheid kan de rest van de organisatie snel schakelen. Overleg en besluit De kapitein en het Hoofd Operationele Dienst overleggen of we kunnen we varen, of niet. Ze nemen samen het besluit: doorgaan, wijzigen, uitstellen of annuleren. Veiligheid, planning en reizigersbelang staan voorop. Zodra het besluit is gedeeld met Directie en is genomen staat de koers vast. Iedereen aan boord Dan komt de interne motor op gang. Planning en Communicatie krijgen direct bericht. Iedereen weet wat er speelt en wat er volgens vooropgestelde procedures moet gebeuren. Heldere informatie en snel schakelen zorgen ervoor dat de aanpassing soepel door de organisatie loopt. Van besluit naar actie Communicatie stuurt intern een seintje uit en zet direct alles klaar: e-mails, sms’jes, meldingen voor de website en socials. Waar nodig wordt de dorpsomroeper ingeschakeld. De planning past het vaarschema aan, zet indien nodig een extra afvaart in en regelt bemanning. Alles loopt volgens een strak plan, maar met ruimte voor maatwerk waar nodig. Reizigers op de hoogte De Klantenservice brengt reizigers op de hoogte via e-mail en sms over de veranderingen van hun afvaart. Dit doen ze in het Nederlands, Engels en Duits. Tegelijkertijd staan ze klaar voor de reizigersvragen en helpen de klant waar nodig. Altijd met hetzelfde doel: duidelijkheid en vertrouwen geven aan de reiziger. En weer door Zodra het kan, vaart de boot weer. Wat even stilstond, komt weer in beweging. Reizigers kunnen verder, en achter de schermen draait alles weer volgens schema. Dankzij teamwork, inzicht en voorbereiding proberen we de overlast van uitval en wijzigingen tot een minimum te beperken en gaat de reis gewoon weer door zoals jullie van ons gewend zijn. For sure. INFOGRAPHIC Wat gebeurt er als een afvaart uitvalt of wijzigt? Een wijziging in de dienstregeling lijkt op het eerste gezicht simpel, maar achter de schermen komt er van alles in beweging. Een hele keten van mensen werkt razendsnel samen om te zorgen dat jij op tijd weet waar je aan toe bent. In deze factsheet onthullen we hoe dat gaat. 8 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 9
FACTS & FIGURES Van reserveringen tot het beantwoorden van vragen over dienstregelingen, vertragingen of wijzigingsverzoeken: zij zorgen ervoor dat alles soepel verloopt. Wat aan de buitenkant eenvoudig lijkt, vraagt aan de binnenkant om vakkennis, overzicht en het vermogen om ook onder druk helder te blijven communiceren. Wist je dat...? • In 2024 verwerkten de collega’s van de Klantenservice in augustus meer dan 12.500 klantcontacten. • Op de drukste dag van 2024 – maandag 12 augustus – beantwoordden ze maar liefst 508 telefoon-gesprekken. • Gemiddeld komen er 229 gesprekken per dag binnen, verspreid over telefonie, e-mail en chat. • En dat is nog exclusief de vele gesprekken aan de balie – daarvan staat de teller op jaarbasis op ruim 8.500 contactmomenten De drukke maanden: Telefonie: augustus (10.327 gesprekken) E-mail: juli (1.658 e-mails) Chat: juli (931 chats) Totaal (alle kanalen): augustus (12.538 interacties) Meer dan cijfers alleen Achter die contacten zitten echte mensen. Mensen die met aandacht luisteren, meedenken bij verstoringen, lastminuteboekingen regelen of reizigers geruststellen bij uitval of drukte. Hun werk is zelden zichtbaar, maar raakt de kern van onze dienstverlening: het bieden van een betrouwbare veerdienst. Met dit artikel onthullen we een van de best bewaarde geheimen van de veerdienst: zonder deze collega’s draait de operatie niet. ACTUALITEITEN Toiletten Holwert in nieuw jasje De toiletten bij de terminal in Holwert zijn volledig vernieuwd en hebben een frisse, moderne uitstraling gekregen. Tijdens de renovatie konden reizigers gebruikmaken van tijdelijke voorzieningen bij de ingang, maar inmiddels zijn de vernieuwde toiletten in gebruik. De ruimtes zijn compleet gestript en opnieuw ingericht met nieuw sanitair, moderne kranen en grote spiegels. Het eilander thema loopt als een rode draad door het ontwerp: de vloer roept het beeld op van een zandstrand, terwijl het plafond de kleuren heeft van een heldere lucht. Elke toiletruimte is voorzien van een eigen fotowand, met een uniek element dat verwijst naar het eiland. WPD tekent voor duurzamere brandstof met HVO20 Wagenborg heeft samen met FincoEnergies een nieuw bunkercontract ondertekend voor het gebruik van HVO20: een brandstof die voor 20% bestaat uit fossielvrije, hernieuwbare diesel. De invoering gebeurt gefaseerd, zodat de impact op de technische systemen zorgvuldig gemonitord kan worden. In 2024 bespaarde Wagenborg al bijna 1.500 ton CO2 op haar veerdienst dankzij het gebruik van B7 en ChangeXL-brandstof. De samenwerking met FincoEnergies onderstreept de gezamenlijke inzet voor schoner varen. Met deze stap zet Wagenborg koers richting een duurzamere vloot en toekomstbestendige operaties. 500e WPD Journaal Naast onze externe communicatie via dit blad, social media en de website, is er al jaren een speciale nieuwsbrief voor alle collega’s van de veerdienst: het WPD Journaal. Deze interne weekbulletin deelt wekelijks de belangrijkste actualiteiten van onze organisatie. Van planningen en technisch onderhoud tot mijlpalen en verjaardagen: in het WPD Journaal komt alles voorbij wat onze veerdienst draaiende houdt – en meer dan dat. Zo delen we ook iedere week ingezonden foto’s van onze reizigers! Elke week ontvangen collega’s op een vast moment de nieuwste editie in hun mailbox. En dat inmiddels maar liefst 500 keer! Wanneer je belt, mailt of chat met onze veerdienst, komt je vraag terecht bij een Wagenborg-team dat je zelden ziet – maar dat wél onmisbaar is voor de dagelijkse operatie: de collega’s van de Klantenservice. Achter de schermen vormen zij een onmisbare schakel tussen reizigers en operatie. De onzichtbare motor van de veerdienst 10 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 11
TESTVAART Verslingerd aan veerboten: André van Putten op de brug Testvaart Voor deze editie van ‘Testvaart’ hadden we bijzonder bezoek aan boord: André van Putten (50) – beter bekend als André Texel op Facebook – reisde samen met zijn zoon Lars helemaal vanuit Oud-Beijerland naar Holwert voor een exclusieve kijk achter de schermen. André is vrachtwagenchauffeur, maar in hart en nieren een veerbotenfan. Op zijn Facebookpagina Wadden-Veerboten deelt hij dagelijks foto’s, weetjes en verhalen met duizenden volgers. Een echte liefhebber dus. Op de brug wordt hij ontvangen door kapitein Sicco de Vries. Als André in de kapiteinsstoel zit, verzucht hij dat hij eigenlijk zijn roeping heeft gemist. Kapitein Sicco lacht: “Met een groot vaarbewijs kom je al een heel eind hoor.” Hij vertelt dat hij zelf zeventien jaar geleden vanuit de installatietechniek begon bij Wagenborg en via interne opleidingen doorgroeide tot kapitein. André is geen onbekende aan boord: ooit werkte hij bij het buffet op de veerboot naar Texel en maakte hij zelfs een overtocht naar Rotterdam toen het schip in onderhoud ging. Dat heeft indruk gemaakt. Op de brug vraagt hij zich af wanneer het moderne besturingssysteem zijn intrede deed. Sicco vertelt dat de voorlopers van de huidige Sier en Oerd nog een echt stuurrad hadden, net als ‘de Anna’ en ‘de Willem’. In de machinekamer wacht machinist Mark, die in zijn vrije tijd actief is bij de KNRM. Samen met André – die in een klassieke VW T2 naar Holwert is gereden – deelt hij de liefde voor techniek. Als Mark hoort welk busje André rijdt, grapt hij: “De auto die net zo hard vooruit als achteruit kan!” In de machinekamer laat hij trots het innovatieve watersysteem zien waarmee Wagenborg in de prijzen viel: water dat aan dek valt, wordt opgevangen en gefilterd – zo komt er geen olie of vuil in de Waddenzee terecht. Terug op de brug overweegt André hardop of zijn zoon Lars toch geen kapitein wil worden in plaats van tandarts. “Het uitzicht hier is toch stukken beter dan op een mond vol slechte tanden”, grijnst hij. Kapitein Sicco kijkt Lars lachend aan: “Tandarts? Dat is pas een bijzondere roeping!” Wil je het hele verhaal van de ‘Testvaart’ van André van Putten ervaren? Scan dan met de telefoon de QR-code Ook interesse om als eilander een keer een dagdeel met ons mee te lopen? Stuur een mail met motivatie aan de redactie: wpdetails@wpd.nl 12 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 13
INTERVIEW Als je de veerboot neemt naar Schiermonnikoog of Ameland, kun je eindeloos ver over de Waddenzee kijken. Maar vergeet ook niet naast je te kijken, want onder de golven schuilt een geheim. Daar, stil en haast onzichtbaar, leeft een heuse walvis: de bruinvis. Je hoort hem nooit en ziet hem zelden, tenzij je beter weet. Precies dat is wat Casper Meinders en Anja Mellink met hun Waddenwalvisexpedities laten ervaren. Wanneer het schip voor anker gaat is het tijd om in alle rust op zoek te gaan naar de bruinvis. Gewapend met logboeken, verrekijkers en koptelefoons die verbonden zijn met de hydrofoon worden ogen en oren op scherp gezet. “Het systeem met de hydrofoons heeft ons slapeloze nachten opgeleverd”, vertelt Anja. “Je koopt het niet zo via het internet. We moesten iemand vinden die wilde ontwikkelen. Maar het is gelukt. De eerste keer dat we de bruinvissen hoorden was bizar. Dat moment deelden we met iedereen aan boord. Het is niet de eenvoudigste manier van toerisme, maar wel de meest dankbare en dierbare.” Leren kijken, leren luisteren “De Waddenzee is geen dierentuin, dus het kan gebeuren dat je geen bruinvis ziet of hoort”, zegt Anja. “Maar deelnemers stappen altijd met een goed gevoel van boord.” Want als je al je zintuigen op scherp zet, zie je ineens alles. “Het doel is niet per se dat je een bruinvis ziet”, zegt Casper. “We streven ernaar om zoveel mogelijk mensen te laten uitkijken naar Bruinvissen in het Waddengebied. Als mensen van boord gaan blijven ze uitkijken naar bruinvissen, vanaf waar dan ook. Net als bij strandjutten: je zoekt naar iets specifieks, en daardoor zie je zoveel meer. Het verruimt je blik op dit gebied.“ Zet je zintuigen aan Of je nu meegaat op expeditie of gewoon op de veerboot staat, de Waddenzee nodigt je uit om te kijken, te luisteren en je te verwonderen. Neem een verrekijker mee, zet je telefoon uit en richt je blik op de horizon en het water vlak naast je. Als je echt oplet, ontdek je een wereld onder de oppervlakte die voor velen verborgen blijft. Waddenzee als plek van verwondering Vier jaar geleden begonnen Casper en Anja met WadExpedities: avontuurlijke, educatieve tochten tussen Lauwersoog naar Schiermonnikoog, geschikt voor jong en oud. Casper deelt verhalen via zelfgejutte voorwerpen en laat deelnemers strandjutten en kornetvissen. “Na een dag mee te zijn geweest op Wadexpeditie hebben mensen het Wad op een avontuurlijke manier leren kennen en komen ze nooit meer ‘normaal’ op een strand. Soms bellen ze later nog om enthousiast te vertellen dat ze iets bijzonders op het strand hebben gevonden.” Expeditie WaddenWalvis en burgerwetenschap Afgelopen jaar is daar de Expeditie WaddenWalvis bijgekomen. “We zagen tijdens onze tochten steeds vaker rugvinnen van bruinvissen”, legt Casper uit. “Dan word je nieuwsgierig. Waarom is dat zo?” “Al pratend en fantaserend met onze vrijwilligers over mogelijke oorzaken ontstond het idee voor verder onderzoek”, zegt Casper. “Verleden jaar hebben we hydrofoons laten maken waarmee we onderwater het sonargeluid opvangen van bruinvissen tijdens het jagen en navigeren.” Tijdens de tochten verzamelen deelnemers gegevens die worden gedeeld met onderzoekers. Zo dragen ze actief bij aan het verrijken van kennis over dit dier. Luisteren naar het onzichtbare Voordat het schip uitvaart, krijgen deelnemers uitleg over walvisachtigen in de Noordzee en de Waddenzee. Wat er onder de boot? leeft 3 tips om een bruinvis te zien 1. Zoek een hoog uitkijkpunt met zicht op de zee. 2. Kijk eerst met je ogen en pak pas je verrekijker als je denkt iets te zien. 3. Meld je waarneming via www.vanhetwad.nl. (tijd + locatie). 14 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 15
STILLE KRACHTEN Mark Folbert – Havenkantoor Lauwersoog “Geen dag is hetzelfde – dat maakt het werk zo leuk.” Mark werkt als administratief medewerker op het havenkantoor in Lauwersoog, waar hij samen met zijn collega Marianne de planning, bemanningsuren en operationele afstemming van de veerdienst naar Schiermonnikoog verzorgt. “We ondersteunen het hele proces, van de inzet van personeel tot service aan passagiers en beheer van het terrein.” Wat mensen vaak niet beseffen? “Dat er veel schakelen en regelen achter zit. Als iets verandert, moet de hele keten mee.” Een moment dat hem bijbleef: “Een reiziger verloor haar telefoon op het parkeerterrein. Ik vond hem terug en liet ‘m bezorgen bij haar hotel op het eiland. Ze was zó blij dat ik een doos chocolade kreeg.” Jeroen Beets – Walinspecteur “Ik werk op de mooiste locaties die je kunt bedenken.” Jeroen is verantwoordelijk voor alles wat niet vaart – van gebouwen en parkeerterreinen tot veerhaveninfrastructuur. “Mijn werk is ontzettend veelzijdig. Ik werk samen met collega’s, aannemers en overheden, en probeer steeds de dienstverlening te verbeteren.” Wat veel mensen niet weten: “Mijn werk draait om verbinding – letterlijk en figuurlijk. Ik verzamel inzichten van alle kanten en vertaal die naar praktische verbeteringen.” Elke dag brengt weer iets nieuws. “Dat maakt het werk dynamisch én uitdagend.” Floor Bierma – Communicatieadviseur “Communicatie stopt niet om vijf uur.” Floor zorgt dat informatie duidelijk en actueel is – voor reizigers én collega’s. “Van berichten op de website tot updates op social media, ik probeer altijd helder te communiceren wat mensen moeten weten.” Wat haar werk bijzonder maakt? “De diversiteit aan verhalen binnen Wagenborg. En de snelheid waarmee je moet schakelen bij storingen of calamiteiten.” Ze heeft geen specifiek moment, maar prijst vooral de collega’s: “Iedereen denkt oplossingsgericht. Dat geeft vertrouwen én energie.” Mark Molenaar – HSEQ-coördinator “Veiligheid ontstaat door samenwerking en vertrouwen.” Als HSEQ-coördinator houdt Mark zich bezig met veiligheid, gezondheid, milieu en kwaliteit – zowel aan boord als aan wal. “Ik werk nauw samen met collega’s om continu te verbeteren. Je moet luisteren, overleggen en samen tot oplossingen komen.” De impact van zijn werk zie je niet altijd meteen. “Maar wet- en regelgeving verandert snel. Achter de schermen gebeurt veel om onze processen toekomstbestendig te houden.” Een trots moment? “De positieve uitkomsten van externe audits. Dat is een gezamenlijke prestatie.” Karel de Boer – Technische dienst “Veel van wat ik doe zie je niet – maar je merkt het wel.” Karel werkt bij de technische dienst en voert uiteenlopende klussen uit: van deuren repareren tot ICT-bekabeling aanleggen. “Het leuke is de afwisseling én de locaties: ik kom overal, van de veerboten tot de kantoren op Ameland, Holwert en Schiermonnikoog.” Zijn werk is grotendeels onzichtbaar. “Maar het moet wel gebeuren. Veel taken die vroeger werden uitbesteed, doe ik nu zelf – en dat maakt het efficiënter.” Karel geniet van het contact met collega’s en het tastbare resultaat van zijn werk: “Je ziet direct waar je het voor doet.” Een blik achter de schermen Deze collega’s laten zien dat de veerdienst meer is dan alleen wat je ziet aan dek. Hun inzet – vaak stilletjes op de achtergrond – is van onschatbare waarde. Want zonder de stille krachten zou de overtocht nooit zo soepel verlopen. Stille krachten achter de veerdienst Iedereen kent de kapitein op de brug of de matroos op het autodek. Maar achter de schermen van Wagenborg Passagiersdiensten zijn nog veel meer collega’s actief. Medewerkers die je zelden in beeld ziet, maar die onmisbaar zijn voor een betrouwbare, veilige en comfortabele overtocht. In deze editie lichten we vijf van die stille krachten uit: mensen met een minder zichtbare functie, maar een groot aandeel in de dagelijkse operatie. De mensen die je niet ziet, maar wél impact maken 16 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 17
xx AANBESTEDING De veerdienst is van groot belang voor het leven op de eilanden. Wie die verbinding mag verzorgen, wordt bepaald na een zogenoemde ‘openbare aanbesteding’ voor de Waddenveren West en Waddenveren Oost. Dat is een zorgvuldig proces waarin de Rijksoverheid besluit welke rederij vanaf 2029 het personenvervoer mag verzorgen van en naar de Friese Waddeneilanden Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Maar hoe werkt dat precies? Hoe werkt een eigenlijk? Wat is een aanbesteding? In een aanbesteding schrijft de Nederlandse overheid op welke eisen en wensen ze stelt aan een dienst – in dit geval het personenvervoer per veerboot. Dat gaat over criteria als betrouwbaarheid, duurzaamheid, toegankelijkheid, vaartijden, tarieven en klanttevredenheid. Bedrijven die de dienst willen uitvoeren, kunnen zich inschrijven en laten zien hoe zij aan die eisen denken te voldoen. De aanbesteding van de Waddenveren West en Oost vanaf 2029 is een Europese aanbesteding. Dat houdt in dat bedrijven uit heel Europa zich kunnen inschrijven om deze veerdiensten te mogen uitvoeren, na gunning. Wat gebeurt er nu? Op dit moment zitten we in de consultatiefase. Het Rijk heeft een concept-Programma van Eisen opgesteld. Dat document beschrijft wat men belangrijk vindt voor de nieuwe concessie. Gemeenten, reizigersorganisaties, ondernemersplatforms, bewoners en andere betrokkenen kunnen daar nu op reageren. Daarna wordt het Programma van Eisen definitief gemaakt en opengesteld voor inschrijvingen. Verwachte planning Najaar 2025: rederijen kunnen hun bod indienen 2026: beoordeling van de inschrijvingen Eind 2026: gunning van de concessie 2029: nieuwe concessie gaat van start Wat merk jij daar nu van? Tot 2029 verandert er niets. Wagenborg volgt met grote belangstelling de totstandkoming van het definitieve Programma van Eisen voor de nieuwe concessie. Mocht de beslissing worden genomen om in te schrijven op de aanbesteding, dan delen wij daarbij geen inhoudelijke informatie – dat is onderdeel van de spelregels. Maar we vinden het wel belangrijk om open te zijn over het proces. Want een goede veerdienst is van levensbelang voor eiland en reiziger. En daar blijven we ons voorlopig met volle kracht voor inzetten. aanbesteding We nemen je mee in het proces GEHEIME PLEK OP SCHIERMONNIKOOG Wie Schiermonnikoog bezoekt, ontdekt al snel de natuur, de stilte, en het ontspannen ritme van het eiland. Wie nog verder kijkt komt op een vergeten stukje cultuurhistorie: de eendenkooi. Theun Talsma is de kooiker van Schiermonnikoog. Al zijn hele leven woont hij op de Kooiplaats, de boerderij die in 1861 werd gebouwd met de eendenkooi. “Misschien wel de mooiste plek van Nederland”, zegt hij zonder overdrijving. Samen met zijn vrouw Margo woont hij hier en houden zij deze plek levend. Vroeger voor de vangst, nu cultureel erfgoed Een eendenkooi is een omheinde plek, waar wilde eenden worden gevangen in een systeem van slootjes en vangpijpen. In de kooi zwemmen tamme eenden, die hun wilde soortgenoten lokken. Tegenwoordig wordt de kooi ingezet voor de wetenschap in plaats van de vangst. “Na 1945 kwam de kooi in verval, maar met een hoop aandringen is hij in 1990 gerestaureerd”, vertelt Theun. Hij werd toen officieel aangesteld als kooiker door de staatssecretaris. De kooi bleef eigendom van de staat en kwam onder beheer van Natuurmonumenten. Tot op de dag van vandaag onderhoudt Theun de kooi, ringt hij vogels en leidt hij bezoekers rond. Een andere wereld De eendenkooi is alleen toegankelijk via excursies. Achter het hoge houten hek overvalt het gevoel van rust. Onder een parasol van bladeren loop je richting een begroeid kooikershuisje. “Hier bewaar ik al mijn spullen: voer, gereedschap, noem maar op.” Dat het voer daar ligt weten de bewoners van de eendenkooi. Direct komen er kwakend wilde eenden, bergeenden, en een gans aangelopen. Om vanaf het huisje naar de andere kant van de eendenkooi te komen, loop je tussen de bomen door over een pad van mos. “Zo horen de eenden je niet. Het is een soort dik tapijt waar je op loopt.” Eenmaal aan de andere kant stap je van de groene koelte in een zonovergoten plek vol fruitbomen tussen de vangpijpen in. “Appels, peren, pruimen en bessen. Ik heb ze zelf neergezet. Maar ik moet er wel op tijd bij zijn, want de vogels zijn er ook gek op”, vertelt Theun lachend. Natuurlijke inzet Die vogels zijn meer dan welkom. Theun heeft op allerlei plekken vogelhuisjes opgehangen. In een schrift noteert hij al zijn bijzondere waarnemingen sinds 1965. “Sommige vogels heb ik maar één keer in mijn leven gezien, zoals de steppenkieviet. Dat was op 20 augustus 1982, zo vanuit mijn keukenraam. Je moet een beetje geluk hebben, maar ook je ogen open houden.” De liefde voor natuur reikt verder dan de eendenkooi. Theun komt graag op het strand om te jutten. “Het is een soort recycling: ik geef bruikbare spullen een tweede leven en neem het mee uit de natuur waar het niet thuishoort.” En komt hij op het strand een zieke of gewonde zeehond tegen, dan zet hij zich meteen in als zeehondenwachter. “Dat doe ik al meer dan 50 jaar zo.” Alles wat Theun vertelt, vertelt hij op zijn gemak zonder grootspraak. In die eenvoud schuilt iets bijzonders. Zo schreef de Dierenbescherming hem ooit een brief met de woorden: “Als alle mensen zoals u waren, dan was onze organisatie niet nodig.” Onderdeel van het eiland Een bezoek aan de Kooiplaats is meer dan zomaar een uitstapje. De eendenkooi is een plek waar natuur, cultuur en geschiedenis samenkomen, zorgvuldig bewaard door Theun en Margo. Alleen al de sfeer laat je anders naar het eiland kijken. En als dat nog niet genoeg is, dan zorgen de verhalen van Theun daar wel voor. De eendenkooi 18 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 19
De lichten doven langzaam, het geroezemoes verstomt, en de laatste passagiers stappen van boord. Waar de veerdienst haar dag afsluit, begint voor anderen het werk pas net, want een schone veerboot komt er niet vanzelf. Elke avond, zeven dagen per week, zorgt Kroon Facilitair Bedrijf uit Hollum ervoor dat de veerboten én het haven- kantoor van Nes er weer spic en span bij liggen. “Onze schoonmaakteams werken doorgaans tussen19.00 en 00.00 uur aan de schoonmaak van de veerboten, kantoren en bijgebouwen”, vertelt Marcel Kroon, oprichter van het bedrijf. “We reinigen ramen, vegen vloeren, maken banken kruimelvrij… En dat op ruim duizend vierkante meter per schip.” Sinds 2016 is Kroon verantwoordelijk voor de schoonmaak van de veerdienst. Eerst alleen de schepen, later kwamen ook het havenkantoor en het kantoor aan de Reeweg erbij. Veerhaven bij nacht VEERHAVEN BIJ NACHT Als de laatste veerboot aanmeert, begint het schoonmaakwerk “De samenwerking verloopt soepel. We hebben het vertrouwen gekregen om het op onze manier te doen – efficiënt, flexibel en met oog voor kwaliteit.” Wat de passagier niet ziet, is de enorme logistiek achter dit dagelijkse ritueel. Er wordt rekening gehouden met vaarschema’s, bootinzet, weersomstandigheden én de wisselende drukte. “Na een stormachtige overtocht of een schoolreisje is het altijd wat meer werk. En soms ligt er ineens sneeuw – zoals in de voorjaarsvakantie van 2018. Toen was Ameland de enige plek met een dik pak sneeuw. Al dat pekel werd meegesleept de boot op. Dan ben je ‘s nachts nog bezig.” Het team van Kroon bestaat uit zo’n 14 mensen, afhankelijk van het seizoen. De inzet blijft hoog, maar de waardering ook. In 2023 werd het bedrijf officieel erkend als schoonmaakbedrijf, mét certificering. De veerhaven mag dan stil lijken na zonsondergang – achter de schermen zorgen deze stille krachten ervoor dat alles de volgende ochtend weer blinkt. 20 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 21
Een verborgen parel van Ameland: op pad met de Strandexpress Wie Ameland echt wil leren kennen, moet verder kijken dan de hoofdwegen en de bekende toeristische trekpleisters. Voor wie op zoek is naar de bijzondere verhalen van het eiland, is een rit met de Strandexpress van Piet en Marjon van Tuinen een onvergetelijke ervaring. Het hele jaar rond op pad De Strandexpress begon ooit eenvoudig: een platte kar met een rek erom waar de kinderen op zaten. Piet van Tuinen reed 46 jaar geleden zijn eerste rit, toen nog voor de familie Molenaar. In 1994 nam hij het over. Tegenwoordig rijdt Piet met een eigengebouwde overdekte wagen, die bescherming biedt tegen wind, regen en zon. Dankzij deze aanpassing kunnen de ritten het hele jaar door plaatsvinden. Een reis door natuur en geschiedenis De standaardrit vertrekt vanaf Nes en brengt passagiers via het strand naar natuurgebied Het Oerd, een dynamisch landschap van duinen, kwelders en slikken. Onderweg stopt de Strandexpress bij ‘Piet’s Duin’, met uitzicht over Het Oerd met de Hôn waar Piet vertelt over de flora en fauna, kustverdediging en de impact van gaswinning. Alles wat je ziet is onderdeel van het verhaal. ONDERNEMER IN BEELD | STRANDEXPRESS Twee plekken op Ameland blijven Piet altijd fascineren. “De oostpunt van het eiland verandert voortdurend. Door getij, wind en zandverplaatsing is het landschap daar elke dag een beetje anders. Door de tijd heen zijn we van een hele lange staart naar een gedraaide punt gegaan. Puur door getijdenwerking. En dan is er ‘mijn’ duin bij Het Oerd en de Hôn. Die omgeving heeft alles. Hier zie je de natuurlijke opbouw van het eiland voor je: van jonge duintjes tot kwelders.” Verhalen van verbinding Een tocht met de Strandexpress is veel meer dan een rondrit. Piet is niet alleen chauffeur, maar ook verhalenverteller. “Mensen komen niet alleen voor het uitzicht, maar juist ook voor de ervaring”, zegt hij. “Soms is het een laatste herinnering maken samen met een zieke vriend of familielid, of juist een bruiloft op het strand. Jubel en treur, maar die ritten zijn zó dankbaar.” Marjon reed jarenlang mee. Ook zij heeft vele bijzondere momenten meegemaakt: “Een vrouw ging mee samen met haar zoon. Hij had een beperking, maar doordat Piet goed op hem lette terwijl zij de duinen in trokken voor het verhaal, kon zij bij mij blijven. Ze vertelde mij toen van alles. Ze genoten enorm van die tocht, want nog geen drie maanden later ging ze weer mee met haar schoonzus. Ook deze rit was prachtig. Na afloop kwam ze naar me toe. ‘Dit is de laatste keer dat we elkaar zien, want ik ga binnenkort dood. Ik wou nog één keer terug.’ Ik kreeg het er ijskoud van, maar dat zij het allemaal zó heeft gewaardeerd… Dat is ongekend.” Het jongetje met de parel Natuurlijk kent de Strandexpress ook vrolijkere momenten, die alsnog onvergetelijk zijn. Marjon herinnert zich een jongen die tijdens een rit een parel vond in een oesterschelp. “Ik had gezegd: ‘Ga maar parels zoeken’, en hij nam het bloedserieus. Later kwam hij trots naar me toe met een parel ter grootte van een knikker. Zijn ogen straalden. Hij wilde het aan een ketting maken voor zijn moeder. Op de terugweg liet hij de parel aan alle passagiers zien, die net zo verbaasd waren dat je dit hier kon vinden. Een herinnering voor het leven.” Een herinnering die blijft “Als mensen zeggen: ‘Wat hebben we veel geleerd’ of ‘Dit had ik veel eerder moeten doen’, dan weet ik dat het goed zit”, zegt Piet. “En als iemand me aankijkt en zegt: ‘Dit was mijn laatste keer op het strand’, dan weet je dat je werk meer betekent dan alleen rijden en vertellen. Dan heb je echt iets waardevols kunnen geven. Zo lang ik dat blijf horen en voelen, blijf ik ook hiermee doorgaan”. Of je nu voor het eerst op Ameland bent of er al jaren komt: een rit met de Strandexpress laat je het eiland zien door de ogen van een kenner. De combinatie van mooie uitzichten door een dynamisch landschap vol verhalen, maakt iedere rit een unieke ervaring. WPDetails Zomer 2025 I 23 22 I WPDetails Zomer 2025
Wie regelmatig door WPDetails bladert, herkent haar werk misschien zonder dat haar naam erbij staat. De beelden van zonovergoten dekken, portretten vol karakter en soms verrassende invalshoeken zijn stuk voor stuk afkomstig van Jantina Scheltema – fotograaf, duiker en Amelander. Al sinds het allereerste nummer is zij betrokken bij het magazine. Tijd om het geheim achter de foto’s te onthullen. Het verhaal achter delens “Fotografie is voor mij niet alleen werk, het is mijn manier van leven,” vertelt Jantina. “Ik woon een groot deel van het jaar op Ameland, en de rest reis ik met onze zelfgebouwde camper door Europa. Vaak met mijn man en onze hond Noortje, soms alleen. Altijd met een camera in de aanslag.” Haar liefde voor beeld loopt als een rode draad door haar leven – of dat nu boven of onder water is. Onderwaterfotografie is zelfs uitgegroeid tot haar specialisme. Met succes: ze won in 2024 de prestigieuze Lowland Photo Contest in de categorie Onderwater en kreeg in 2025 een eervolle vermelding bij Underwater Photographer of the Year. Een sprong in het diepe Jantina groeide op in Nes, met ouders uit echte Amelander horecafamilies. “De hotelschool was een logische keuze, en ik werkte onder andere bij de VVV en als receptionist. Maar SAMENWERKING Al jaren vaste fotograaf van WPDetails: Jantina Scheltema over eilandgevoel, avontuur en samenwerken fotografie bleef trekken.” In 2009 nam ze de sprong en zegde haar baan op. “Met knikkende knieën, hoor. Ik was verlegen, en het idee dat ik mensen moest aansturen voor een foto vond ik doodeng. Toch voelde ik: dit is wat ik wil.” Inmiddels is ze al jaren fulltime fotograaf en werkt ze aan bruiloften, bedrijfsopdrachten, portretten en uiteraard: WPDetails. “Ik hou van het eilandgevoel. Die zoute lucht, een bries in je haren. Dat probeer ik altijd in mijn beelden te vangen.” Samen maken we het beeld Voor elke fotoshoot is er eerst overleg met de redactie. Wat is het verhaal, wie of wat moet er in beeld, en wat willen we uitstralen? Op basis daarvan gaat Jantina aan de slag. “Ik probeer altijd een connectie te maken met degene die op de foto komt. Als dat lukt, krijg je beelden met karakter.” De samenwerking met de redactie van WPDetails noemt ze “heel prettig en inspirerend.” Ze voelt zich gewaardeerd, krijgt ruimte voor creativiteit en denkt graag mee. “Het is echt teamwork – en dat maakt het werk niet alleen leuker, maar ook beter.” Jantina geniet er nog steeds van als ze haar foto’s ziet terugkomen in het magazine. “Het lijkt dan net even anders in combinatie met tekst en opmaak. Dat blijft bijzonder – mijn foto in een groter verhaal.” Briljante momenten Wat haar meest bijgebleven foto is? “Het jongetje met de kapiteinspet. Alles klopte: zijn blik, het licht, de situatie. Die vond ik echt briljant. Maar ook de veiligheidsoefeningen met de KNRM en brandweer – dat zijn de momenten waarop je echt een kijkje krijgt achter de schermen. Dingen die de reiziger niet ziet, maar die essentieel zijn voor een goede en veilige veerdienst.” Fotograferen is mensenwerk Of het nu op een schip, in een restaurant of onder water is: bij Jantina draait fotografie altijd om gevoel en verbinding. “Ik wil mensen helpen met wat ze nodig hebben – en in mijn geval is dat een goede foto. Het moet kloppen. Dat voel je.” Meer zien van Jantina? Op www.waterpixels.nl deelt ze haar onderwaterfoto’s, reisverhalen en tips over fotografie en camperleven. 24 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 25
26 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 27
VERLOREN & GEVONDEN VOORWERPEN Wat komt er allemaal bij jullie terecht? Sippie: “Van alles. Jassen, rugzakken, telefoons, handschoenen, koffers, slaapzakken, teveel om op te noemen. Soms denk je: hoe kun je dát vergeten? Maar het gebeurt. Die spullen zijn vaak ook snel weer terug bij de eigenaar.” Hoe werkt het als je iets kwijt bent geraakt? Theodora: “Gewoon even mailen naar ‘verlorenofgevonden@wpd.nl’. Als we het hebben, hoor je dat. Zo niet, dan zoeken we nog even verder. Maar we kunnen niet eindeloos blijven reageren. We doen dit naast ons werk bij de terminals.” Waarom is het belangrijk dat sommige dingen echt terugkomen? Sippie: “Niet alles is vervangbaar. Een jas koop je nieuw, maar een trouwring of een camera met foto’s heeft emotionele waarde. Bij een portemonnee lukt het vaak wel om de eigenaar te vinden. Bij een knuffel is dat lastiger, maar we doen ons best.” Kun je nog een bijzonder verloren voorwerp of het verhaal erachter herinneren? Theodora: “Ja, laatst vonden we een rugzak van Zweedse reizigers. Een van mijn collega’s had toevallig eerder met hen gesproken. Aan de hand van hun afvaart en hun verhaal gingen we proberen de gegevens in ons systeem te vinden. Het was echt een toevalstreffer, maar we hadden in één keer de juiste persoon aan de lijn. Hij was al onderweg naar huis, dus hebben we de tas opgestuurd.” Sippie: “Er lag ooit een emmertje met schelpen. Het stonk, dus wij dachten: wat moeten we hiermee? Maar even later kregen we een mail: of ‘de grote schat’ van haar zoontje was gevonden. Hij had het verzameld als cadeau voor zijn vader. Ook dat is uiteindelijk opgestuurd.” Wat gebeurt er met spullen die niet worden opgehaald? Sippie: “Sommige dingen gooien we weg, zoals eten. Maar alles wat er nog goed uitziet, breng ik naar de kringloop. Dan kan er nog een tweede leven aan worden gegeven. En (zonne) brillen breng ik naar de opticien. Hij stuurt ze naar Afrika, waar ze goed terechtkomen.” Wat maakt dit werk leuk voor jou? Theodora: “Vooral dat ‘detectivewerk’ vind ik leuk om te doen. We hebben best wel wat informatie tot onze beschikking, maar je moet zelf de puzzelstukjes op de juiste plek leggen. Als ik een rustig moment heb in mijn werk, dan kan ik hiermee verder. En natuurlijk is het leuk als je iemand weer blij kan maken met diens eigen spullen.” Wat er allemaal blijft liggen op de veerboot Iedere dag stappen vele reizigers met hun bagage aan boord. Maar niet alles komt ook weer van onze terreinen af. De spullen die achterblijven, worden zorgvuldig bewaard door onze medewerkers. Collega’s Theodora (voor Ameland - Holwert) en Sippie (voor Lauwersoog - Schiermonnikoog) vertellen over de verhalen achter deze gevonden voorwerpen. 28 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 29
FAMILIEBANDEN Van visrestaurant naar varende keuken Hans is een geboren horecaman. Hij werkte jarenlang in restaurants, begon zelfs zijn eigen visrestaurant op Ameland en behaalde erkenning van Michelin. “Dat was prachtig, maar ik werkte me een slag in de rondte en kwam financieel nauwelijks vooruit. Toen ben ik uiteindelijk de offshore ingegaan, via een cateraar op de platforms.” Via het klaslokaal naar de kombuis Na het sluiten van zijn restaurant en een decennium koken op zee, kwam Hans even aan wal. “Ik heb toen kooklessen gegeven op een VMBO in Emmen. Dat was ontzettend leuk om te doen met pubers. Maar het bloed kroop waar het niet gaan kon.” Toen hij werd benaderd door Wagenborg, twijfelde hij geen moment. Inmiddels werkt hij ruim anderhalf jaar op de Kroonborg, na eerder op de Keizersborg te hebben gewerkt. De Kroonborg: drijvend hotel met 60 gasten De Kroonborg is een 80 meter lang schip dat technici en materieel vervoert naar onbemande platforms op het Britse deel van de Zuidelijke Noordzee. De scheepsbemanning bestaat uit circa 18 mensen, maar aan boord zijn vaak zo’n 60 personen. Hans Visser groeide op Ameland op, werkte jaren in de horeca en runt nu de keuken aan boord van de Kroonborg: een offshore walk-to-work schip van Wagenborg. Op de Noordzee voor de Engelse kust verzorgt hij dagelijks maaltijden voor bemanning en technici die werken op offshore platforms. “Ik ben eigenlijk hotelmanager op het water.” op het water Hotelmanager Hans Visser, Camp Boss op de Kroonborg “Je kookt voor 60, maar in de praktijk voor 80,” zegt Hans. “Mensen nemen op zo’n buffet graag een extra biefstuk als die er ligt. Dan moet je zorgen dat de laatste ook nog genoeg keuze heeft.” Dagelijks warm eten – en taart Hans begint zijn werkdag om 7.00 uur, maar zijn collega – de ontbijtkok – staat al vanaf 4.00 uur in de keuken. “We serveren dagelijks twee warme maaltijden: lunch en diner, met steeds twee tot drie keuzes. En dan is er ook nog ‘s middags vaak iets lekkers: cake, koek of taart. Dat vind ik leuk om te maken. En met 60 man is er bijna altijd wel iemand jarig.” Biefstuk op zondag, rijst voor de Filipijnen De mix van culturen aan boord vraagt om flexibiliteit in de keuken. “De Engelsen houden van biefstuk. Die krijgen ze op zondag, soms als tournedos, soms als Beef Wellington. En ze zijn dol op apple crumble of sticky toffee pudding. Voor de Filipijnse bemanning wordt dagelijks rijst gekookt, vaak in combinatie met soep en vlees. Soms is er een aparte Filipijnse kok aan boord, anders zorg ik dat het er is.” Koken zonder supermarkt Elke veertien dagen komt er in Great Yarmouth bevoorrading aan boord – pallets vol voedsel en schoonmaakmiddelen. “Als Camp Boss ben je ook verantwoordelijk voor de inkoop en het voorraadbeheer. Alles moet kloppen, je kunt niet even naar de winkel.” Binnen het budget blijven ziet Hans als een sport. “Het moet voedzaam, gezond, afwisselend, smakelijk en efficiënt zijn.” Een keuken met zeebenen Koken op zee vraagt wat extra’s: de keuken moet bestand zijn tegen deining en kasten moeten goed gesloten blijven. Maar voor Hans is dat allemaal geen probleem. “Een keuken is een keuken. Als je weet wat je doet, red je je overal.” Wagenborg als familiebedrijf Hoewel Hans nu werkt voor de offshoredivisie van Wagenborg voelt hij zich verbonden met het hele concern. “Ik ken veel mensen van de veerdienst, en bij evenementen zoals Delfsail staat de directie gewoon tussen de mensen, handen te schudden. Het is een platte organisatie met gewone mensen.” Steun van thuis Wat voor Hans minstens zo belangrijk is, is de steun die hij thuis krijgt. “Mijn vrouw geeft mij het vertrouwen om vier weken van huis te zijn. Dat maakt het mogelijk om mijn werk goed te doen. Het geeft rust om te weten dat, mocht er thuis iets gebeuren, Wagenborg er alles aan zal doen om mij zo snel mogelijk naar huis te krijgen.” Het geheim van de vakman Hans kookt met passie, maar niet met geheimen. “Als mensen vragen naar recepten, geef ik ze graag. Maar ik zeg er altijd bij: als ik je de kleuren van de Nachtwacht geef, kun jij dan hetzelfde schilderij maken? Dat is het geheim van de vakman: ervaring, gevoel, timing. En de liefde voor het vak.” Hans Visser Functie: Camp Boss bij Wagenborg Offshore Schip: Kroonborg – walk-to-work vessel Standplaats: Great Yarmouth – Noordzee Woonplaats: Emmen (voorheen Ameland) Motto: “Ik ben hotelmanager op het water – alles van schoonmaak tot diner valt onder mij.” 30 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 31
GEHEIME PLEK OP AMELAND Van hobby tot museum Wie door de duinen van Ameland fietst, kan zo op een verborgen stukje geschiedenis stuiten: het Bunkermuseum, gehuisd in de voormalige keukenbunker voorbij de vuurtoren. Bezoekers ontdekken het eiland in de tijd van de Tweede Wereldoorlog, mede samengesteld en georganiseerd door oorlogskenner Gerlof Molenaar. De liefde voor geschiedenis zat er bij Gerlof al vroeg in. Zijn vader verzorgde de oorlogsgraven op het eiland, Gerlof zelf zocht jarenlang met een metaal-detector. Wat begon als een persoonlijke verzameling groeide uit tot een indruk-wekkende collectie. “Ik wilde het niet voor mezelf houden”, vertelt hij. “Dit moest tentoongesteld worden.” Een ander oorlogsverhaal Het museum laat zien hoe de Tweede Wereldoorlog op Ameland werd beleefd. Wat vooral opvalt is hoe dat beeld afwijkt van de verhalen aan de wal. Geen razzia’s of Jodenvervolging, maar een periode gekenmerkt door relatieve rust. “Het was eerder leven en laten leven”, legt Gerlof uit. “Er was weinig verzet, het had meer iets van een wisselwerking.” Zo vertelt hij over de bijzondere rol van NSB-burgemeester Bauke Bakker en de Duitse Inselcommandant. Bakker wist te voorkomen dat Amelander mannen naar Duitsland moesten voor Arbeidseinsatz. “En toen er een Joods meisje onderdook op het eiland, heeft hij daar niks van gezegd”, voegt Gerlof toe. Ook de Inselcommandant handelde opvallend: een soldaat die een opstandige eilandbewoner neerschoot, werd zonder pardon weggestuurd. “Alles om de rust te bewaren.” Impactvolle herinneringen Bezoekers beleven het oorlogsverhaal op verschillende manieren. “Het museum bestaat uit in vier delen: een gedenkruimte, een filmruimte, een diorama en een ruimte met een fotovoorstelling van Ameland. Ik hoop dat mensen die naar buiten stappen een goed beeld hebben van de oorlog.” Ook het verhaal buiten het eiland wordt verteld: verhalen van Amelanders die in 1940 bij de koopvaardij zaten. “Zij zaten ergens op de wereld op zee en konden pas in 1945 weer terugkeren naar huis.” Fietsen langs verborgen sporen Sinds een paar jaar fietst Gerlof met groepen geïnteresseerden om langs bunkers en historische plekken op Ameland te trekken. Onderweg laat hij foto’s zien, wijst op oude fundamenten en deelt verhalen. De excursie eindigt bij twee bunkers die speciaal voor de gelegenheid worden opengesteld – een hoogtepunt, vooral voor kinderen. “Eigenlijk vragen ze vooral de hele excursie wanneer we de bunkers in gaan. Dat vinden ze prachtig.” Het laatste geheim Alhoewel er al vele ontdekte schatten en verhalen in het museum te zien zijn, kent Ameland ook nog een verborgen geheim. “Een kleinzoon van een Duitse militair heeft mij ooit verteld dat er nog een bunker vol wapens verborgen is in de duinen”, zegt Gerlof. “Maar die bunker heb ik nog altijd niet gevonden.” Een echt bunkergeheim dus. Behoud van oorlogsgeschiedenis Het Bunkermuseum is begonnen als een uit de hand gelopen hobby, maar vervult nu een belangrijke rol als bron van kennis over de oorlog op Ameland. Voor Gerlof is het meer: “Ik wil de kennis blijven overdragen. Als dat stopt, gaat er een stuk geschiedenis verloren.” Dankzij de inzet van mensen als Gerlof blijft de oorlogsgeschiedenis van Ameland levend, juist omdat die afwijkt van het bekende beeld. Bunkermuseum Een gezond en veilig Fryslân. Dat klinkt eenvoudig en vanzelfsprekend, maar ondertussen is het wel iets waar honderden mensen in onze provincie dagelijks veel aandacht en energie in steken. Soms is dat duidelijk zichtbaar in onze samenleving; denk bijvoorbeeld aan de brandweer en ambulancediensten. Maar vaak gebeurt er ook van alles achter de schermen. Onzichtbare veiligheid op het Wad In het Waddengebied zijn hulpverleningsdiensten in vele soorten en maten, met en zonder nautische expertise. Een goede samenwerking is daarbij van cruciaal belang. Niet alleen voor hulpdiensten onderling, ook voor partijen die bij een incident betrokken kunnen raken, zoals rederijen of havendiensten. De Coördinatieregeling Waddenzee – kortweg CRW – is opgericht met als doel om deze samenwerking te bevorderen. Dat doen we door risico’s in kaart te brengen, bestrijdingsplannen op elkaar af te stemmen en samen te oefenen. Het veilig vervoer van en naar de Waddeneilanden is in dit verband een belangrijk thema. Vandaar dat ook de rederijen van de veerdiensten naar de Waddeneilanden deel uitmaken van het CRW-netwerk. We trainen bemanningen, delen kennis en ervaringen en oefenen om ons voor te bereiden op verschillende typen incidenten. De CRW werkt achter de schermen met beperkte capaciteit en middelen en komt slechts zelden in de publiciteit. Veelal buiten het zicht van inwoners en toeristen werken we gezamenlijk aan veilig vervoer in het Waddengebied. Om dat nu een geheim te noemen gaat wellicht wat ver, maar het is wel een geruststellende gedachte! Pieter Ros Waterfunctionaris CRW/Veiligheidsregio Fryslân GASTCOLUMN 32 I WPDetails Zomer 2025 WPDetails Zomer 2025 I 33
www.wpd.nlRkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=