DE WADDENZEE EN BRUNO LATOUR COLUMN GER VAN LANGEN Volgens Bruno Latour is de natuur niet langer de stabiele achtergrond van ons doen en laten. We zijn toegetreden tot het drama van de geo-geschiedenis: het tijdvak van de ecologische gevolgen van het menselijk handelen: het antropogeen. Met name in de Waddenzee ervaren we de gevolgen van dit handelen. De filosoof Latour werd in 1947 geboren in Beaune, als zoon van een Bourgondische wijnhandelaar. De kennismaking met de filosofie trof hem als een bekering. “Ik wist niet meteen dat ik filosoof zou worden”, zei hij. “Want andere kennis leek me, paradoxaal genoeg, minder zeker.” Bruno Latour overleed 9 oktober 2022 in Parijs. In zijn werk stelt hij: “Sinds de wetenschappelijke revolutie van de 17de eeuw beschouwde de mens de aarde als een object dat veroverd en geëxploiteerd mocht worden. De klimaatcrisis en het uitsterven van diersoorten laat zien hoe naïef en hoogmoedig deze gedachte is. De mens is geen meester van de natuur, maar een onderdeel ervan.” Uiteindelijk beschouwde Latour het klimaat als hét centrale politieke probleem van onze tijd, in een wereld die steeds meer zal draaien om het verdelen van schaarse natuurlijke hulpbronnen. De wereld heeft daarmee een nieuwe benadering nodig en een nieuwe definitie van natuur die allesomvattend moet zijn. Niets staat daarmee meer op zichzelf. Wat betekent deze nieuwe benadering voor de mens? Voor Latour is dat allereerst een nieuwe politiek. “Niet langer is de wereld het decor waarop we handelen. Voor het eerst verschijnt dat decor zelf op de bühne, je ziet dat zaken in de politiek verschijnen die we nooit als politiek hadden beschouwd. Het klimaat, de oceaan, de natuurlijke bronnen en bijna alle chemische producten. En dan gaat het niet alleen om onze gezondheid. Maar het gaat om meer: in wetgeving, bij activisten, in de politiek, in de kunst, zie je dat de veranderende natuur zich opdringt. Tegelijkertijd slagen we er nog steeds niet in die natuur te representeren op een manier die recht doet aan diezelfde natuur in relatie tot de mens.” Een mooi voorbeeld is de Waddenzee, waar het maar niet lukt om de wirwar van belangenorganisaties, beheersdiensten en verantwoordelijkheden te ontrafelen. We hebben ooit het representatief systeem uitgevonden (Waterschappen), we zullen daarom best een representatie voor de Waddenzee kunnen vinden. Daar zijn we slim genoeg voor. We moeten dan wel een andere manier van denken aanleren; één die gebaseerd is op instandhouding van alle belangen. De belangen van mens én natuur. WPDetails | 35
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=