Veel donoren nodig We hebben allemaal ons eigen, unieke immuunsysteem dat bestaat uit witte bloedcellen, die voortdurend in ons beenmerg worden aangemaakt door zogenaamde stamcellen. Op die cellen zitten bepaalde eiwitten, ook wel weefseltype of HLA (Humaan Leukocyten Antigeen) genoemd, die virussen en bacteriën kunnen afweren en uitschakelen. Bij sommige bloedziekten, zoals leukemie, is ons immuunsysteem ziek en kan het ons niet voldoende meer beschermen. Het vervangen van de eigen stamcellen door stamcellen van een donor kan dan soms de laatste kans op leven zijn. Omdat er veel verschillende mensen zijn, en daarmee veel verschillende weefseltypen, is het vinden van matchende stamcellen lastig. De cellen van een donor moeten zo goed mogelijk passen bij die van de patiënt. De directeurbestuurder van Matchis, Jaap Dijkman, vertelt: ‘De kans op een match binnen je eigen familie is 25% voor broers of zussen. Voor zogenaamde onverwante donoren is de kans gemiddeld echter maar 1 op 50.000. Daarom zijn er zoveel mogelijk stamceldonoren nodig.’ Hoe werkt doneren? Als stamceldonor kun je dus een leven redden. Alhoewel ons immuunsysteem zeer complex is, is het doneren van stamcellen betrekkelijk eenvoudig. Vijf dagen voor de afname gebruik je een medicijn dat de aanmaak van stamcellen stimuleert. Op de dag van donatie worden de stamcellen uit het bloed gefilterd door een aferese-apparaat. Via een infuus wordt het bloed weer teruggegeven aan de donor. De stamcellen gaan op transport en worden binnen 72 uur toegediend aan de zieke patiënt. De donor gaat aan het einde van de middag weer naar huis. Mede door de strenge keuring loop je als donor nauwelijks risico: doneren is veilig. Wel kun je een paar dagen vermoeid zijn en of een zeurend, pijnlijk gevoel in de rug ervaren. Dat komt door de aanmaak van extra stamcellen. Een andere manier van doneren is via het bekken, omdat het bekkengebied rijk is aan beenmerg. Dat gaat via algehele narcose. Je werkgever is verplicht om je vrijaf te geven en al je onkosten worden vergoed. Vooral jonge mannen Matchis richt zijn pijlen vooral op jonge mannen. ‘Dat ligt aan twee factoren’, legt Jaap Dijkman uit. ‘Zwangerschappen werken verstorend, omdat de baby ook het weefseltype van de vader meekrijgt en de moeder daartegen immuniteit opbouwt. Een andere reden is dat vrouwen gemiddeld minder cellen dan mannen kunnen afstaan. En dat terwijl de zieke patiënten meer cellen nodig hebben, omdat ze vaak ouder zijn en een hoger lichaamsgewicht hebben. Toch zie je dat het merendeel van de mensen die zich inschrijven vrouwen zijn. En hoewel dus ook vrouwen natuurlijk geschikte donoren kunnen zijn, proberen we vooral campagnes te bedenken die jonge mannen over de streep kunnen trekken.’ Fondsenwerven Omdat de overheidssubsidie wordt afgebouwd, gaat Matchis het werven van fondsen stimuleren. ‘We zijn daar al redelijk succesvol in,’ vertelt Jaap verder, ‘maar omdat we veel donoren nodig hebben, maken we veel kosten.’ Het onderzoek in het laboratorium is daarbij de grootste kostenpost. Dit is nodig om te bepalen wat voor soort weefseltype de donor heeft. Als een nieuwe donor zich registreert, ontvangt hij thuis een set met wattenstaafjes om wangslijmvlies af te nemen. ‘Omdat transplantaties met jonge donoren het beste resultaat geven, vragen we een kostendekkende bijdrage van donoren die ouder zijn dan 35 jaar.’ Iedere geregistreerde donor komt in de internationale stamceldonorbank. Wereldwijd wordt er samengewerkt en in totaal zijn er meer dan tachtig andere beenmergregisters bij de wereldwijde stamceldonororganisatie. Zo wordt de kans op een match aanzienlijk vergroot. Sterk voor Matchis Op de website SterkvoorMatchis. nl komen mensen zelf in actie om geld in te zamelen voor Matchis. Vaak zijn het familieleden die een actie op touw zetten. Bijvoorbeeld door deze zussen die op hun promotiepagina schrijven: ‘Een donor heeft het leven van mijn zusje gered, daarom gaan wij 3 oktober een halve marathon lopen om zo nog meer bekendheid te vragen voor stamceldonatie en hiermee een betere en snellere behandeling voor mensen die het nodig hebben!’ Maar mensen kunnen zich ook inschrijven voor een mooie wandeling in de eigen omgeving. Matchis vraagt €12,50 als eenmalige bijdrage. Er kan een promotiepagina aangemaakt worden op de website en mensen nodigen vervolgens familie, vrienden en collega’s uit om mee te wandelen. En wellicht willen zij zelf een bijdrage overmaken voor stamceldonatie. Ook helpen met het redden van mensenlevens? Er zijn volop mogelijkheden om stichting Matchis te ondersteunen, bijvoorbeeld via een donatie, als stamceldonor, als vrijwilliger of door zelf een actie te bedenken. Voor docenten maatschappijleer en burgerschap of biologie zijn er lespakketten ontwikkeld. Alle informatie hierover is te vinden op de website www.matchis.nl 55
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=