» 5 niet direct het onderwijzen ten goede, maar de persoon zelf wel. Die krijgt daardoor weer ruimte in zijn hoofd, waardoor ideeën of initiatieven kunnen ontspruiten die het onderwijzen wel ten goede komen. En doe je dit vaak genoeg, dan durf je makkelijker van de gebaande paden af te gaan en wordt dat geitenpaadje in je hersens vanzelf een snelweg.’ Voorbeeldgedrag Voorbeeldgedrag is hierbij wel heel belangrijk. ‘Dit is nog zo’n conditie voor een lerende cultuur. Ik verbaas mij er telkens weer over dat directeur(-bestuurders) vaak niet bij een training zitten die aan het team gegeven wordt. Alsof ze iets belangrijkers te doen hebben. Wil jij een lerende cultuur op school, straal dit dan zelf ook uit. Door aan zo’n training deel te nemen, geef je het signaal aan je team af dat je het belangrijk vindt om het met zijn allen te doen.’ Kom uit je hoofd Van Dinteren benadrukt dat je niet alleen leert met je brein, maar ook met je lijf. ‘We denken te veel dat ons lijf er voornamelijk is om het hoofd te vervoeren, met welk hoofd we cognitief leren. Dit laatste is ook zo, maar het put je hersens enorm uit. Van leren, plannen, organiseren en analyseren worden je hersens gewoon ontzettend moe. Door rust te nemen schakelt je brein de default mode netwerk in. Dat is een netwerk van verschillende hersengebieden die actief worden in rust of beter gezegd: als we niet met volle focus met iets bezig zijn. Dan worden ervaringen verwerkt, informatie opgeslagen, verbanden gelegd en kom je op nieuwe ideeën of inzichten. Een andere manier van uit je hoofd komen is door te bewegen. Hierdoor zet je het hersengebied aan dat de basale ganglia wordt genoemd. Het organiseert automatismen in bewegingen zoals lopen, rechtop staan, balans houden en fietsen. Door dit hersengebied te gebruiken, stimuleer je het hersengebied er omheen, dat verantwoordelijk is voor het ophalen van informatie uit je geheugen. We weten allemaal dat als je gaat zoeken naar die verdwenen sleutels, je ze niet vindt. Loop je een rondje, dan weet je het vaak weer. Dat komt dus omdat je door te lopen je geheugen activeert. En zo werkt het ook bij moeilijke materie, organisatorische issues of andere uitdagingen waar je als leraar mee te maken krijgt. Bewegen is dus goed voor je brein. Voor kinderen geldt uiteraard hetzelfde.’ Samen doen Tot slot staat Van Dinteren nog stil bij de kracht van het vormen van teams. De maatschappelijke ontwikkelingen verlangen veel van leerkrachten, die er vaak toch min of meer alleen voor staan. ‘Neem een lastig gesprek met mondige ouders: de hersens van de leerkracht schieten dan vaak in de overleefstand. Zeggen dat die persoon weerbaarder moet zijn, heeft weinig zin. Door zo’n gesprek samen te doen met een collega en met een team een nieuw project aan te pakken dan wel een bestaand project compleet anders te organiseren, zijn er altijd mensen om je heen die kunnen helpen of later feedback kunnen geven. Zo leer je met en van elkaar en voelt het minder bedreigend.’ Langer gezond Is een leerkracht lastig te stimuleren, dan heeft Van Dinteren nog een tip. ‘Vertel hem of haar dat je niet alleen leert voor nu, maar ook voor later. Door het creëren van nieuwe paden in het brein, bouw je aan je cognitieve reserve. Deze reserve zorgt ervoor dat je hersenen langer kunnen compenseren voor veroudering en je dus minder of pas later last krijgt van psychische achteruitgang. Door te leren blijven je hersenen dus simpelweg langer gezond.’ Als dat de leerkracht niet overtuigt. Meer weten? Lees het boek ‘Brein@Work’ dat Ria van Dinteren schreef. Het eerste boek dat de wetenschap van het brein én de praktijk van het werken in organisaties bij elkaar brengt. Of het boek Breinopeners waarin ook veel informatie voor leidinggevenden te vinden is. Ria van Dinteren
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=