PAGINA 38 - FastSwitch 2.0 - Transitiehuis Gelderland PAGINA 39 2 Gesprekstechnieken ‘Socratische methode’ Tijdens het voeren van het intakegesprek is het belangrijk dat je achter het ‘echte’ antwoord achter het gegeven antwoord komt, of de ‘achterliggende’ vraag achter de gestelde vraag. Hier zit namelijk de meest belangrijke informatie ‘verborgen’. Dit noem je ook wel de Socratische methode. De Socratische methode is een vorm van filosofisch onderzoek en dialoog die zijn oorsprong vindt in de denkmethoden van de Griekse filosoof Socrates. Het is een benadering waarbij vragen stellen en kritisch denken centraal staan om dieper inzicht te verkrijgen en waarheden te ontdekken. De Socratische methode omvat het stellen van gerichte vragen om iemands denken, aannames en overtuigingen te onderzoeken. Het is een vorm van onderzoekend gesprek waarbij de nadruk ligt op het stimuleren van kritisch denken, zelfreflectie en het ontdekken van de waarheid door middel van dialoog. De kern van de Socratische methode is het stellen van open vragen, die de persoon uitnodigen om na te denken en dieper te graven in zijn of haar ideeën en redeneringen. In plaats van directe antwoorden te geven, moedigt de gespreksleider of facilitator de persoon aan om te verkennen en de eigen gedachten en inzichten te ontdekken. Het draait om het stellen van vragen zoals “Wat bedoel je precies?”, “Hoe kom je tot die conclusie?” of “Wat zijn de implicaties van dat standpunt?”. De Socratische methode is effectief om aannames te bevragen, inconsistenties in het denken bloot te leggen, nieuwe perspectieven te verkennen en tot dieper begrip te komen. Deze benadering helpt vooroordelen en oppervlakkige overtuigingen te doorbreken en stimuleert het ontwikkelen van helder en kritisch denken. De Socratische methode wordt niet alleen gebruikt in filosofische discussies, maar ook in onderwijs, coaching, counseling en andere contexten waar diepgaand denken, reflectie en dialoog gewenst zijn. Het doel is mensen te helpen hun eigen ideeën en overtuigingen te onderzoeken en tot nieuwe inzichten en begrip te komen. Het achterhalen van het antwoord achter het antwoord wordt vaak aangeduid als het stellen van doorvragen of het gebruiken van de techniek van de Socratische methode. Doorvragen is een belangrijke vaardigheid in gesprekken en interviews, waarbij de interviewer of gesprekspartner verder graaft om meer inzicht te krijgen, verborgen motivaties te ontdekken of de diepere betekenis achter de woorden van de persoon te begrijpen. Doorvragen kan helpen misverstanden te voorkomen en een meer volledig beeld te krijgen van de situatie, behoeften of overtuigingen van de persoon. Het helpt voorbij oppervlakkige antwoorden te gaan en de kern van de kwestie te bereiken. Doorvragen kan verschillende vormen aannemen, zoals het vragen naar specifieke voorbeelden, het verkennen van de redenering achter een standpunt, het vragen naar gevoelens of emoties die ten grondslag liggen aan een reactie, of het herformuleren van een antwoord om te controleren of het begrip correct is. Het doel van doorvragen is een dieper begrip te krijgen en de persoon aan te moedigen meer informatie te delen die anders mogelijk niet ter sprake zou komen. Het kan ook helpen een veilige en ondersteunende gespreksomgeving te creëren waarin de persoon zich gehoord en begrepen voelt. Bij het gebruik van de Socratische methode worden verschillende soorten vragen gesteld die het denken, het onderzoek en de zelfreflectie van de persoon stimuleren. Hier zijn enkele voorbeelden van vragen die vaak worden gebruikt in de Socratische methode: Verduidelijkende vragen • Wat bedoel je precies met...? • Kun je dat verder toelichten? • Wat zijn de belangrijkste aspecten van...? • Vragen over aannames en vooronderstellingen: - Waar baseer je dat op? - Wat neem je aan over...? - Welke veronderstellingen liggen ten grondslag aan je standpunt? Vragen over redenering en logica • Wat is het bewijs voor...? • Kun je me laten zien hoe je tot die conclusie komt? • Zijn er alternatieve manieren om naar deze situatie te kijken? Vragen over consequenties en implicaties • Wat zouden de gevolgen zijn als...? • Wat betekent dit standpunt in de praktijk? • Welke impact heeft dit op andere aspecten van je leven? Reflectieve vragen • Waarom denk je dat je dit gelooft? • Hoe heeft jouw ervaring invloed op je standpunt? • Zou je dit standpunt heroverwegen als je andere informatie had? Vragen die tot verdere exploratie leiden • Wat ontbreekt er nog in je redenering? • Welke andere perspectieven zouden relevant kunnen zijn? • Welke vragen zou je jezelf stellen als je dieper zou willen graven? Deze vragen zijn bedoeld om het denken en het onderzoek van de persoon te stimuleren, voorbij oppervlakkige antwoorden te gaan en tot een dieper begrip te komen. Het is belangrijk om goed te luisteren naar de antwoorden en door te vragen op basis van wat de persoon zegt, om zo de dialoog en het kritisch denken verder te bevorderen.
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=