Opvoeden en Opgroeien November 2024 Magazine Preventie is voorkomen, en nog zoveel meer... Van signaal naar community: hoe Opvoeden en Opgroeien maatschappelijke ontwikkelingen omzet in actie Speels en Positief Opvoeden “Ik weet nu hoe ik mijn kind kan steunen en troosten zonder het te verwennen.” De impact van sociaal makelaars: verbinding en versterking van lokale netwerken “Een bron van inspiratie!”
2 INHOUD Voorwoord 3 Pagina 28 Pagina 32 Pagina 20 We doen het samen! Sociaal makelaars 14 Steunouders 16 Schoolpedagogen 20 Wijkpedagogen 31 Aanbod Opvoeden en Opgroeien Totaalaanbod 22 Grip op je leven 24 Speels en Positief Opvoeden 27 Piep zei de muis 37 Samenwerkingspartners aan het woord 34 Onderaannemers van Kwadraad GGZ Rivierduinen 36 Brijder 38 Onder de loep Preventie is voorkomen en nog zoveel meer.. 12 Van signaal naar community 28 Maak kennis met het team 10 Wist je dat...? 18 Waar vind je ons? 39 Pagina 4 Interviews Projectmanager en regiodirecteur aan het woord 4 Moeder Patricia vertelt 32 Vormgeving: Daniëlle Pijnacker, D-Style Fotografie van de teamleden: Shirley Warmerdam, shootsbyshirley
OPVOEDEN EN OPGROEIEN MAGAZINE Voor u ligt de eenmalige uitgave van het magazine van het preventieteam Opvoeden en Opgroeien van Kwadraad. Dit magazine is een nalatenschap, een legacy waarmee wij u willen inspireren en meenemen in de veelzijdige taak die wij de afgelopen 3,5 jaar in de gemeente Alphen aan den Rijn hebben uitgevoerd. Preventie betekent problemen voorkomen door vroegtijdig in te grijpen. Binnen het team Opvoeden en Opgroeien van Kwadraad gaat preventie echter verder dan dat. Het betekent het signaleren van vragen, behoeften en wensen, het verbinden van mensen en samenwerkingspartners, en het bouwen van communities. Het betekent het creëren van een sociale basis waarin het stellen van een opvoedvraag ‘normaal’ is. Dit alles om ouders en hun kinderen te ondersteunen en hun vaardigheden te versterken, zodat ze deze direct in hun dagelijks leven kunnen toepassen. Dit vraagt ook een wendbare manier van organiseren, want de wereld verandert continu. Nog niet zo lang geleden spraken we elkaar alleen nog via de online tools, tegenwoordig kunnen we elkaar weer real time ontmoeten. Corona, de oorlog in Oekraïne en diverse lokale gebeurtenissen: allemaal externe factoren waarmee we van binnenuit wendbaar moeten omgaan. Waar de ene ouder vooral individuele gesprekken wenst, wil de andere ouder graag ervaringen uitwisselen met gelijkgestemden. Hoe wij dat organiseren en ontwikkelen, hoe wij inspelen op de behoeften, signalen en onze aanpak voor jong en oud(ers) vormgeven, leest u in dit fantastische magazine. Ik kan niet anders zeggen dan dat ik een trots mens ben. Ik heb dit team en deze opdracht vanaf de start mogen begeleiden in mijn rol als projectmanager en deze professionals snappen het. Ze snappen wat er nodig is, wat de ouders, kinderen en jongeren nodig hebben en bovenal ze zijn verbonden met hun hart bij het werk. Een zelfsturend team dat doet wat nodig is en meer dan dat. Wat zijn nou die succesfactoren? Dit lees je in het interview verderop in dit magazine. 3 Wendbaar preventie organiseren “Ik kan niet anders zeggen dan dat ik een trots mens ben.” Anneke Wenker Projectmanager Kwadraad a.wenker@kwadraad.nl
4 INTERV I EW MELISSA CABARET IN GESPREK MET ANNEKE WENKER EN BIANCA VAN BORN-DE GROOT Vanaf juli 2021 is Alphen aan den Rijn gestart met de preventieopdracht. Een opdracht die bestaat uit 5 deelopdrachten, uitgevoerd door 3 organisaties. De deelopdrachten zijn 1) Breed welzijnswerk, 2) cultuurcoaches en buurtsportcoaches, 3) Opvoeden en Opgroeien, 4) Jongerenwerk, 5) Sociale activering en maatschappelijke begeleiding statushouders. Kwadraad geeft invulling aan de opdrachten Opvoeden en Opgroeien en Sociale activering & maatschappelijke begeleiding statushouders. De andere opdrachten worden uitgevoerd door samenwerkingspartners Participe en Alphen Vitaal. Met elkaar geven deze partijen vorm en inhoud aan de gehele preventieopdracht. In dit interview lees je meer over de Kwadraadopdracht en hoe daar sturing aan gegeven wordt. Melissa Cabaret “ Wat het leuke en uitdagende is in Alphen is dat we dit vanaf scratch hebben opgebouwd.” Anneke Wenker Bianca Born-de Groot
OPVOEDEN EN OPGROEIEN MAGAZINE 5 waaronder de gemeente Alphen aan den Rijn. Ik zit samen met Anneke en de beleidsmedewerkers en wethouders om tafel om de kwaliteit van de dienstverlening te bespreken. Gelukkig staat er in Alphen aan den Rijn een fantastisch team, waardoor de relatie met de gemeente ook ontzettend fijn is en de gemeente zeer tevreden is over de prestaties en behaalde resultaten.” Wat maakt de opdracht leuk en uitdagend? Anneke: “Het leuke is de diversiteit. Ik doe dit niet alleen voor de opdracht Opvoeden en Opgroeien, maar ook voor sociale activering. Het gaat om twee totaal verschillende opdrachten en totaal verschillende teams die een andere vorm van sturing nodig hebben. Beide teams hebben andere expertises, en er spelen andere inhoudelijke ontwikkelingen. Zowel de contacten met de teams, de partners als de gemeente maken dat de dagen nooit saai zijn.” Bianca: “Wat het leuk en uitdagend maakt in Alphen aan den Rijn is dat we dit vanaf de basis hebben opgebouwd. We kregen een unieke kans en de gemeente heeft lef getoond door het eens anders te doen, door te investeren in preventie en dit los te koppelen van de reguliere hulpverlening. Ik vind het geweldig om daar deel van uit te maken.” Een unieke kans zeg je. Zijn er andere gemeenten die dit doen? Bianca: “Ik werk bijvoorbeeld ook in de gemeente Noordwijk en ik zie dat zij proberen om Alphen aan den Rijn een beetje te kopiëren. Zij hebben daar ook een preventie-agenda jeugd, maar deze is veel kleinschaliger. Zij komen regelmatig met vragen over wat wij in Alphen aan den Rijn doen. Ik heb hen gezegd dat als ze dit echt willen, ze er vol voor moeten gaan en niet half.” Hoe zou je de samenwerking met de gemeente Alphen omschrijven? Anneke: “Ik vind het een hele prettige samenwerking. Het is echt gebaseerd op gelijkwaardigheid. Ik spreek maandelijks met de ambtenaren. We bespreken hoe het gaat binnen de opdracht en de ontwikkelingen binnen de gemeente die voor ons van belang zijn. Ze zijn oprecht geïnteresseerd in wat we doen, komen in de teams en kijken mee met de werkzaamheden. Wat dat betreft is het een hele fijne samenwerking.” Zijn er ook dingen in de samenwerking die minder goed verlopen? Bianca: “Wat jammer is, is dat je begint met beleidsmedewerkers die echt voor de opdracht staan, maar door verloop bij de gemeente moet je verder met nieuwe mensen, terwijl je juist zoveel hebt geïnvesteerd in de relatie. Dat maakt het lastig omdat je weer opnieuw moet bouwen.” Anneke: “Ook uitdagend is de invloed van politieke veranderingen. Elke vier jaar zijn er verkiezingen en komen er soms nieuwe partijen. Dat maakt dat je daarop moet anticiperen. De intentie was dat dit een langlopende opdracht zou zijn.” Bianca: “Wellicht blijft dat ook zo. Uit onderzoeken die de gemeente heeft laten uitvoeren, blijkt het succes van de opdrachten. Maar of dit helemaal in deze vorm blijft? Er zijn natuurlijk altijd verbeterpunten, en daar werken we graag aan mee.” Wie ben je en welke functie heb je binnen de opdracht in Alphen aan den Rijn? Anneke: “Mijn naam is Anneke Wenker. Ik ben de projectmanager voor de preventieopdracht in Alphen aan den Rijn. Dat betekent dat ik de opdracht aanstuur. Ik monitor en bewaak de opdracht en kijk samen met de teams hoe we hier invulling aan gaan geven. Ik zit met de gemeente en partners om tafel om alle ontwikkelingen en projectzaken met elkaar te bespreken.” Bianca: “Ik ben Bianca van Born-de Groot, regiodirecteur markt en strategie. Vanuit mijn rol ben ik verantwoordelijk voor de contracten met 18 gemeenten binnen het werkgebied van Kwadraad, 4. Jongerenwerk 3. Opvoeden en Opgroeien 2. Cultuurcoaches en buurtcoaches 1. Breed welzijnswerk 5. Sociale activering en maatschappelijke begeleiding statushouders De Preventieopdracht “Je moet er vol voor gaan. Een beetje half werkt niet.” Stadhuis van Alphen aan den Rijn.
In dit geval was het zo dat alle betrokken ambtenaren vrijwel tegelijk vertrokken. Anneke: “Ja, dat klopt, en er is ook nog geen nieuwe ambtenaar beschikbaar. Ik moet zeggen dat alle ambtenaren die weggaan er alles aan doen om betrokken te blijven en nog zo lang mogelijk een bijdrage proberen te leveren.” Bianca: “Dat onderstreept ook wel de relatie die je met elkaar hebt opgebouwd en dat zij ervoor willen vechten om continuïteit te bieden. Dat is een groot compliment aan het team en aan Anneke voor wat we hebben bereikt in zo’n korte periode.” Anneke: “Ja, het is heel fijn dat je een onafhankelijk persoon hebt die het woord kan voeren en een brug kan vormen richting de belangen binnen de gemeente. Daar hebben we echt in geïnvesteerd.” Hoe gaan jullie om met al die politieke veranderingen? Anneke: “We voeren altijd het gesprek met de gemeente en stellen ons uitnodigend op: laat ons meedenken en zie ons als partner hierin. Daarin worden we wel altijd gehoord.” Bianca: “Eens, en tegelijkertijd denk ik dat we durven te staan voor het succes van deze opdracht. We durven ook aan te geven wat er niet zou moeten veranderen omdat het zo goed geïmplementeerd is. We staan als organisatie voor ons partnerschap met de gemeente, en ik denk ook dat ze bereid zijn om naar ons te luisteren, juist omdat we kunnen aantonen dat de nieuwe werkwijze zijn vruchten heeft afgeworpen.” Wat maakt deze opdracht dan zo succesvol? Anneke: ““Ik denk dat de bewuste keuze van de gemeente om te investeren in preventie ertoe heeft geleid dat de focus meer op de versterking van de sociale basis is komen te liggen. We konden gaan collectiveren, waardoor we konden innoveren en er ruimte ontstond om in te spelen op actuele vraagstukken. Hierdoor konden we met een normaliserende aanpak en een gezamenlijke insteek, vanuit de positieve gezondheid, veel eerder in het proces ondersteuning bieden.” Bianca: “Ik denk ook dat dit zo succesvol is omdat we dit echt als Kwadraad hebben kunnen neerzetten. Als een Kwadraad-team konden we een hecht team vormen. Er is ontwikkeltijd, de professionals werken met passie en staan midden in de praktijk. We zijn in alle wijken aanwezig, hebben contact met alle scholen en weten direct wat de maatschappelijke ontwikkelingen zijn. Hierdoor kunnen we anticiperen en ons aanbod continu aanpassen. Het bereik van de universele preventie is heel groot. We bereiken veel ouders nog voordat er een probleem is. Vaak wordt gedacht dat het aanbod de vraag creëert, maar dat klopt niet. Het aanbod voorkomt dat er een opvoedprobleem ontstaat omdat ouders goed geïnformeerd zijn over wat hen te wachten staat en hoe zij hiermee om kunnen gaan.” Anneke: “Ik denk ook dat het succesvol is doordat de preventieopdracht verdeeld is over drie partijen: enerzijds Kwadraad en anderzijds Participe en Alphen Vitaal. We versterken elkaar vanuit onze eigen expertise. Het is mooi om zo samen op te trekken.” Anneke, hoe geven jij en de leiding van Participe en Alphen Vitaal gezamenlijk vorm aan jullie samenwerking? Anneke: “We spreken elkaar maandelijks. Dan wisselen we belangrijke ontwikkelingen uit, zowel binnen ieders opdracht als binnen de gemeente. We kijken waar we gezamenlijk in op kunnen trekken. Daarnaast wordt er veel geïnvesteerd in de kennismaking en uitwisseling tussen de uitvoerders. Daarvoor hebben we de ontwikkelgroep. Daarin zitten de verbindingsfunctionarissen van de partijen die initiatieven van de werkers ophalen en zorgen dat de verbinding blijft, we elkaar kennen en weten te vinden. Juist omdat we elkaar zo vasthouden en het belang van die samenwerking voor ogen houden, is het heel succesvol.” INTERV I EW 6 “Laat ons meedenken en zie ons als partner.” “We bereiken veel ouders nog voordat er een probleem is.” Foto ter illustratie.
OPVOEDEN EN OPGROEIEN MAGAZINE 7 Gaan voor het gezamenlijke belang heeft dus ook te maken met de juiste partners? Bianca: “Ja, het is heel duidelijk afgebakend dat Kwadraad van opvoeden en opgroeien is. We zijn daar eigenaar van en kunnen onze partners betrekken.” Zijn er ook positieve bijkomstige factoren, die niet in de opdracht beschreven staan? Bianca: “Ik denk dat een succesfactor is dat we de jeugdzorgaanmeldingen samen met de jeugdzorg bespreken, en dat we veel kunnen afschalen en normaliseren. Casuïstiek hoeft uiteindelijk niet altijd door naar de jeugdhulp. Wat ik geweldig vind, is alles wat we hebben gecollectiveerd, waardoor we als bijkomend effect zien dat inwoners elkaar gaan versterken en dat je ook kosten bespaart voor de gemeenten. Medewerkers ervaren het werken in preventie als een verademing en zijn blij, enthousiast en betrokken, omdat zij nu echt stappen kunnen maken met gezinnen, in plaats van enkel een crisisaanpak.” Anneke: “Ik denk dat het versterken van inwoners door elkaar ook veel gebeurt. Bijvoorbeeld de community building voor ouders van hoogbegaafde kinderen. Dat wordt gesignaleerd en door het team ontwikkeld. Dit ontstaat organisch. We hebben dat niet van tevoren bedacht, maar faciliteren het vanuit een behoefte en daarmee ontstaat een olievlekwerking. De rol van de wijkpedagoog verandert hierdoor. Het faciliteren van ontmoetingen stond niet in de opdracht. We horen ook van de wijkpedagogen dat ze echt successen boeken met ouders. Ouders hebben kleine vragen waarmee ze weer verder kunnen. Dat geeft veel voldoening; je bereikt echt veel met de ouders. Collega’s zijn blij om in de preventieve tak te werken. Binnen Kwadraad zien medewerkers het als een voorrecht om in Alphen aan den Rijn te werken. We hebben ruimte en ontwikkeltijd.” Bianca: “In bijvoorbeeld de Duin- en Bollenstreek hebben we ook pedagogen die opvoedadvies en preventie bieden.” Anneke: “Ja, dat is ook op andere plekken, maar vaak is daar maar één pedagoog. Hier hebben we echt een aparte opdracht met veel mensen, waardoor we het werk goed kunnen doen. Daardoor heb je een groot bereik en een groot effect.” Er zijn ook pedagogen op andere plekken, maar toch werkt het hier veel beter. Wat maakt het hier zo uitzonderlijk? Anneke: “Ja, dat heeft te maken met hoe de opdracht is ingericht, en met het team van mensen dat zich hier sterk voor kan inzetten.” Wat zijn dan de succesfactoren voor zo’n team? Anneke: “Wat goed werkt voor ons is dat we de wijkpedagogen met de benodigde deskundigheid en ontwikkeltijd vanaf de basis aan deze opdracht hebben laten bouwen. Daarnaast verbinden de sociaal makelaars ons met andere partners, zoals huisartsen, waardoor er een goede uitwisseling ontstaat en dit deel niet ook bij de wijkpedagoog ligt. Door deze rollen op te splitsen, kunnen we krachtig inzetten op beide gebieden.” Bianca: “De organisatie moet die innovatiekracht bij medewerkers juist stimuleren. Er moet aanbod zijn dat dit faciliteert, en er moet tegelijkertijd ruimte zijn voor de professionals om die innovatie mogelijk te maken. Zoals Anneke mooi zei, zijn vanaf het begin mensen betrokken bij het bouwen van deze opdracht. Ze voelen daardoor een enorme verantwoordelijkheid om dit te laten slagen.” Anneke: “Ik denk ook dat de saamhorigheid in het team een belangrijke succesfactor is. We hebben een sterk team neergezet. De match in het team is belangrijk; iedereen heeft zijn eigen aandachtsgebied. We hebben goed gekeken naar affiniteit en ervaring.” Daar liepen we in het verleden vaak tegenaan; het lukte niet om los te laten. Hoe lukt het nu om de schotten weg te nemen en echt samen te werken? Anneke: “In de opdracht is duidelijk opgenomen dat we de samenwerking actief moeten opzoeken. Een voorbeeld is wanneer we een training aanbieden met een sport- en beweegelement. Daar hebben we onze partner Alphen Vitaal voor, en we kijken dan hoe we dat samen kunnen opzetten. Ieder brengt zijn eigen deskundigheid in.” Bianca: “De gemeente heeft ook duidelijke kaders aangegeven over wie waarvoor verantwoordelijk is. We krijgen als partners wel vrijheid, maar er zijn ook kaders waar we ons aan moeten houden. Dat stimuleert de samenwerking en zorgt ervoor dat we elkaar aanvullen.” Er zijn bijvoorbeeld flexibele budgetten waarvoor jullie samen moeten bepalen hoe deze worden ingezet. Hoe bereiken jullie overeenstemming? Anneke: “Dat bespreken we in de stuurgroep. Een idee voor de inzet van het budget wordt ingebracht in de stuurgroep.” Bianca: “Is de gemeente daar ook bij aanwezig?” Anneke: “Nee, alleen Participe, Alphen Vitaal en Kwadraad. Daar hebben we bijvoorbeeld het voorstel voor Steunouder ingebracht. We bespreken met elkaar welke interventie we willen inzetten, maken een plan en dat wordt dan met de gemeente besproken. De eindverantwoordelijkheid voor het budget ligt bij de gemeente.” Bianca: “Het voordeel daarvan is dat de partners het gezamenlijke belang inzien van bepaald aanbod en er gezamenlijk achter staan. Dat zorgt ervoor dat het werkt.” “Medewerkers ervaren het werken in preventie als een verademing en zijn blij, enthousiast en betrokken.”
8 Waarom samenwerken met Kwadraad? Bianca: “Vooral in de 35 gemeenten waar we al actief zijn, is Kwadraad de aangewezen partner. We hebben de kennis, de kunde en de state-of-the-art professionals die ingezet kunnen worden voor zo’n opdracht. We hebben veel ervaring in hoe het niet moet en wat wel succesvol is. Vanuit onze ervaring met al die verschillende gemeenten en uitdagingen kunnen we een goed advies neerleggen. Gemeenten buiten ons werkgebied kunnen ons altijd bevragen. In aanpalend werkgebied kunnen we eventueel vanuit Kwadraad met de professionals samenwerken om het ook daar tot een succes te maken.” Wat moeten gemeenten niet doen? Bianca: “Geen pilot van één jaar draaien of geen ruimte geven voor ontwikkeling. Een gemeente moet in mijn ogen de kaders scheppen. De professional moet binnen de kaders van de opdracht de ruimte krijgen om uit te voeren. Zorg dat je een goede relatie hebt met de opdrachtnemer om het vertrouwen te krijgen dat de opdracht succesvol is. Je mag er best stevig op zitten om de vorderingen te volgen. Wees transparant en open naar elkaar, deel waar je tegenaan loopt. Zo ontstaat er een partnerschap en ga je een gezamenlijke verantwoordelijkheid voelen voor het succes van de opdracht. Dan heb je goud in handen.” Anneke: “Niet sturen op aantallen en data maar op het effect en hoe je dat kunt meten.” Welke ingrediënten zijn er voor een gemeente nodig om te durven investeren in preventie? Bianca: “Eén: gemeenten moeten ervan overtuigd zijn dat het werk bewezen effectief is. Twee: gemeenten moeten overtuigd zijn dat het uiteindelijk goedkoper is om hierin te investeren. Drie: gemeenten moeten lef hebben om vernieuwend te zijn. Vier: gemeenten moeten binnen bepaalde kaders de opdracht in vertrouwen kunnen beleggen bij een partij die dit als geen ander kan uitvoeren, zoals Kwadraad dat in Alphen aan den Rijn doet. Dan gebeuren er ineens (onverwacht) mooie dingen in het sociaal domein.” Wat kost het eigenlijk? Bianca: “Investeren in preventie levert altijd iets op! Iedere euro die een gemeente investeert in preventie wordt minimaal twee keer terugverdiend. De kosten gaan wel voor de baten uit, dus gemeenten moeten wel het lef hebben om hierin te investeren. In de gemeente Alphen aan den Rijn heeft onafhankelijk onderzoek uitgewezen dat deze investering echt geloond heeft. Uiteraard kijken we graag samen met gemeenten die interesse hebben naar de lokale situatie en opgaven die er liggen, en kunnen we samen tot een voorstel komen dat past bij deze gemeente. We kunnen samen komen tot gestandaardiseerd maatwerk.” INTERV I EW Het is een ervaren team. Maakt dat verschil voor zo’n opdracht? Anneke: “Zeker. We hebben onder andere ervaren krachten uit de jeugdhulp, die goed begrijpen hoe die wereld werkt en veel deskundigheid hebben op het gebied van gezinssystemen. Ze hebben vaak ook ruime werkervaring en vinden het niet spannend om in een zelfsturend team te werken. Zo ontstaat er ruimte voor minder ervaren collega’s, die zij dan kunnen meenemen. Het is krachtig als een team bestaat uit beide soorten professionals.” Dankzij die ervaring kan er soms flinke problematiek opgepakt worden die binnen de opdracht blijft en niet hoeft door te stromen naar de jeugdzorg. Klopt dat? Anneke: “Daar hebben we in het begin veel aandacht aan besteed. We hebben er veel over gesproken en zijn steeds teruggegaan naar de kaders van de opdracht: wat is mogelijk binnen die grenzen? Daar hebben we veel van geleerd.” Hoe zien jullie de toekomst binnen dit werkveld? Anneke: “De kennis van preventie is er. Het gaat erom dat een gemeente de keuze blijft maken om in preventie te investeren. Ik kan me niet voorstellen dat het niet blijft bestaan. Het is wel afhankelijk van de keuze hoe een gemeente hierin wil investeren. Ik hoop dat de verbinding met het medische veld nog meer vorm gaat krijgen. Daar valt met bijvoorbeeld de zorgverzekeringstak nog veel te behalen. Ik hoop dat we daar in de toekomst het gesprek mee kunnen aangaan over wat we kunnen betekenen.” Bianca: “De druk op jeugdhulp blijft onveranderd groot en de druk op de budgetten ook. Omdat gemeenten hun geld maar één keer kunnen uitgeven, is het belangrijk om dit te doen aan partijen die met hun interventies bewezen effecten behalen. Als organisatie moeten we bewust bezig zijn met het laten zien van onze effectiviteit. Vanuit Kwadraad is dit een van de strategische opgaven waar we hard aan werken. We hebben bijvoorbeeld het effect van de schoolpedagogen gemeten en de inzet van de gezamenlijke organisaties op school. We zetten dit ook om naar wat je met deze investering aan geld bespaart. Om dat hard te maken, zijn we samen met onze adviseur innovatie en transformatie maatschappelijke businesscases aan het maken en op papier aan het zetten.” “Een gemeente moet het LEF hebben om dit te gaan doen!” Foto ter illustratie.
9 Anneke Wenker Werkt 19 jaar bij Kwadraad. Projectmanager van de preventiebundels: - Opvoeden en Opgroeien - Sociale activering en maatschappelijke begeleiding statushouders Heeft ervaring als wijkcoach bij Tom in de buurt in Alphen aan den Rijn, als coördinator ‘Sterke samenleving’ in de Ronde Venen en als projectmanager ‘Gers met geld’ in Rotterdam. Wat is jullie gouden tip? Bianca: “Ik zou echt binnen de eigen gemeente op zoek gaan en de vraag stellen: ‘zetten we wel genoeg in op preventie?’ Als dat antwoord ‘nee’ is, kijk dan als gemeente met welke partner je die uitdaging het beste aan kunt gaan. Kijk naar onderzoeken in andere gemeenten over wat het heeft opgeleverd, zodat je ook voor de raad een goed verhaal hebt waarom je hierop wilt investeren. Als je een opdracht aangaat, doe dat dan niet voor één jaar of een pilot, maar ga een langdurige samenwerking aan, en dan zul je zien dat er mooie resultaten ontstaan. Kortom, heb het lef om gewoon te gaan doen. Zoek een partner die je vertrouwt en waar je op kan bouwen om deze opdracht uit handen te geven, met state-of-the-art professionals om de opdracht succesvol neer te kunnen zetten.” Anneke: “Alphen aan den Rijn heeft dit in een aparte opdracht belegd. Zo kun je beter sturen, monitoren en ontwikkelen. Ik sluit me helemaal aan bij Bianca.” Met wie kan een geïnteresseerde gemeente contact opnemen? Bianca: “Een geïnteresseerde gemeente kan altijd contact opnemen met mij. Als de opdracht niet onder mijn werkgebied valt, dan zorg ik voor de doorverwijzing naar de juiste persoon.” Bedankt voor het gesprek! Foto ter illustratie. Bianca van Born-de Groot Werkt 8,5 jaar bij Kwadraad. Regiodirecteur markt en strategie in de regio Zuid-Holland Noord. Heeft ervaring als accounthouder en als lid van de RVT bij Stichting voor ieder 1 en Stichting jeugdteams Leidse regio. Is tevens bestuurslid van de Coöperatie sociale wijkteams Leiden en lid van de RVT bij stichting Maatvast Haarlemmermeer. Contact: b.degroot@kwadraad.nl | 0646 352 034
het team De sociaal makelaars verbinden partners in het werkveld en bevorderen preventie. Ze fungeren als vraagbaak, stimuleren samenwerkingen en signaleren ontwikkelingen. Ook organiseren ze activiteiten om zichtbaarheid en samenwerking te bevorderen. Verder coördineert een sociaal makelaar de vier locaties van het Centrum Jeugd en Gezin (CJG). Sociaal makelaars Kirsten Gehner De schoolpedagogen op VO scholen voeren individuele gesprekken met verwezen leerlingen en bevorderen de deskundigheid van schoolprofessionals. Ze ontwikkelen en organiseren trainingen voor leerlingen met vergelijkbare vraagstukken en nemen deel aan leerling- en docentoverleggen om mee te denken over leerlinggedragingen. Schoolpedagogen Nora Feldman Ina Klaassen Meike Ruijs De steunoudercoördinator koppelt vraagouders aan steunouders die tijdelijk helpen met de zorg voor hun kinderen. Zij regelt de koppeling en monitort het proces. Steunoudercoördinator Jetske Palm Melissa Cabaret 10 Opvoeden en Opgroeien Alphen aan den Rijn Maak kennis met
OPVOEDEN EN OPGROEIEN MAGAZINE Wijkpedagogen “Samen bereik je de mooiste resultaten.” De wijkpedagogen zetten hun rijke pedagogische kennis en ervaring via drie verschillende wegen in: individueel aanbod, collectief aanbod en deskundigheidsbevordering. Zij voeren oudergesprekken met ouders van kinderen tussen de 0 en 19 jaar en opvoedgesprekken met kinderen en jongeren. Ze bieden groepswerk voor ouders, kinderen en jongeren in de vorm van cursussen, themabijeenkomsten en community’s. En ze zijn door andere professionals, zoals scholen, kinderopvang en JGZ, in te vliegen voor deskundigheidsbevordering op specifieke thema’s. De wijkpedagogen werken daar waar nodig is; vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin en bij gezinnen thuis. Hun begeleiding is gericht op preventie; kortdurende inzet bij lichte hulpvragen. Wanneer blijkt dat er meer nodig is binnen een gezin biedt het team ondersteuning om passende hulp te vinden. Eén van de wijkpedagogen, Ester Bosman, werkt in het “grijze gebied” tussen preventie en jeugdhulpverlening. Dit wordt mogelijk gemaakt vanuit de POK gelden. Zij vertelt hier zelf over: “Als er opvoedvragen binnenkomen waarbij meerdere partijen betrokken zijn of zijn geweest, neem ik deze casussen vaak in mijn caseload. Ik ga met ouders in gesprek om helder te krijgen wat het probleem is. Het kan zijn dat er meerdere professionals betrokken zijn, elk met hun eigen expertise. Vanuit deze positie bied ik zo kort mogelijk adequate zorg. Wat is er nodig? Wie is er nodig? Het luisteren naar ouders en hen in hun kracht zetten helpt hen in het opvoeden van hun kind. Het sparren met andere professionals helpt om een goed beeld van een gezin en kind te krijgen. Specialistische hulp wordt geadviseerd als wij (professionals) en/of ouders denken dat het daadwerkelijk nodig is. Snel handelen als er een hulpvraag is, is van essentieel belang.” Shirley Warmerdam Ester Bosman Sandra den Daas Roos van der Zwaan Famke Jansen Mariska Engels Barbara Perton Esther Bostelaar 11
ONDER DE LOEP Preventie is voorkomen, en nog zoveel meer... 12 Drie jaar geleden zijn wij met het team Opvoeden en Opgroeien gestart om de preventieve hulpverlening voor de bundel Opvoeden en Opgroeien vorm te geven. Preventie is het voorkomen dat alledaagse opgroei- en opvoedproblemen escaleren waardoor jeugdhulp nodig is. Maar het is nog zoveel meer dan dat. Preventie zoals wij die vormgeven zorgt voor het bevorderen van een gezonde leefstijl, een betere werking van het jeugdstelsel, het versterken van de basis (een goed pedagogisch klimaat in gezin, buurt, kinderopvang, school), verbetering van de eerste lijn en hulpverlening met duurzame effecten. De cijfers op deze pagina zijn van 2023.
Toch geen traumabehandeling nodig Tijn is 6 jaar en vaak erg emotioneel; hij kan snel verdrietig, bang of boos worden. Omdat hij als jong kind traumatische dingen heeft meegemaakt, hebben zijn ouders hem aangemeld bij jeugdzorg voor traumabehandeling. Er is echter een lange wachtlijst, dus in de tussentijd worden ze doorverwezen naar de wijkpedagoog voor opvoedondersteuning. De wijkpedagoog begint met uitleg over emotieregulatie en vertelt dat kinderen met traumatische ervaringen vaak extra gevoelig zijn. Tijns ouders delen deze informatie ook met familie en vrienden, wat zorgt voor meer begrip en een geduldiger houding naar Tijn toe. In de volgende drie gesprekken bespreekt de wijkpedagoog hoe je als ouder het beste kunt reageren op sterke emoties: wat je beter kunt vermijden en wat juist helpt. Ook op school en bij familie ontstaat er zo een veilige en duidelijke aanpak voor momenten waarop Tijn door zijn emoties wordt overspoeld. Langzaam krijgt Tijn meer grip op zijn gevoelens en na een paar maanden kan de aanmelding voor traumabehandeling worden geannuleerd. Van somber naar acceptatie en verwerking Sophie is 15 jaar en is door haar huisarts aangemeld bij de wijkpedagoog van Kwadraad, omdat ze zich vaak somber voelt en zich regelmatig terugtrekt op haar kamer. Door de lange wachttijden voor een psycholoog koos de huisarts voor dit traject. Sophie en haar moeder komen op intakegesprek, waar ze besluiten voor korte, individuele coaching. Hierbij wordt gebruikgemaakt van de methode “Een taal erbij” en onderdelen van cognitieve gedragstherapie. Al snel komt naar voren dat Sophie’s somberheid te maken heeft met de scheiding van haar ouders. Hoewel de scheiding in goede harmonie verliep en haar ouders beiden een nieuwe relatie hebben, heeft Sophie het gevoel dat ze door moet gaan alsof er niets is gebeurd, terwijl haar hele leven is veranderd. Door dit inzicht krijgt ze de ruimte om haar verdriet over de scheiding echt te verwerken. Daarnaast leert Sophie haar gevoelige karakter beter te accepteren. Ze begrijpt dat ze misschien iets meer moet letten op hoeveel prikkels en activiteiten ze per dag heeft. In de coaching leert ze haar grenzen aan te voelen en beter te bewaken. Na zes gesprekken voelt Sophie zich klaar om de hulp af te ronden. Mocht ze in de toekomst toch weer behoefte hebben aan contact, mag ze de wijkpedagoog een appje sturen. Een jaar later stuurt Sophie een berichtje om te vertellen dat ze geslaagd is voor haar vmbo-diploma en dat het nog steeds goed met haar gaat. Preventie loont het meest als er sprake is van een sterke basis. Sociale binding, erkenning, normaliseren, waardering voor positief gedrag en basisvoorzieningen in de omgeving van kinderen en jongeren zijn factoren die bijdragen aan die sterke basis. Waarmee de kans op gezond, veilig en kansrijk opgroeien en opvoeden zo groot mogelijk wordt gemaakt. Op basis van deze visie is ons aanbod gebaseerd. Ons aanbod is onderverdeeld in de drie categorieën van preventie. Universele of Collectieve preventie: richt zich op alle jeugdigen en hun opvoeders, zoals diverse thema- avonden en korte cursussen voor ouders en jeugdigen op het gebied van opvoedvaardigheden en het aanleren van sociale, emotionele en morele kerncompetenties. Zoals de weerbaarheidstraining voor kinderen en de Puber in Huis cursus voor opvoeders. Selectieve preventie: richt zich op groepen jeugdigen en opvoeders met een verhoogd risico op problemen, zoals de KIES-groep voor kinderen in echtscheidingssituaties en Grip op je Leven voor pubers. In samenwerking met onderaannemer GGZ Rivierduinen de KOPP-KOV groep, Brusjesgroep en Piep zei de Muis. Geïndiceerde preventie: richt zich op individuele jeugdigen en opvoeders met een verhoogd risico op problemen en jeugdigen en opvoeders met een beginnend probleem, bijvoorbeeld een cognitief-gedragstherapeutische interventie voor een jongere met een negatief zelfbeeld of kortdurende opvoedondersteuning bij een gezin thuis. Onderaannemer Brijder kan individuele preventieve gesprekken voeren over verslaving en gamen. In de afgelopen drie jaar hebben wij mooie resultaten gezien van onze preventie inzet. Hiernaast voorbeelden uit de praktijk waarbij onze inzet andere vormen van jeugdhulp heeft voorkomen: Preventie is het voorkomen dat alledaagse opgroei- en opvoedproblemen escaleren OPVOEDEN EN OPGROEIEN MAGAZINE 13
14 Binnen ons team werken twee van deze verbindingsfunctionarissen. De functie is veelomvattend, vooral omdat zij de vrijheid en het vertrouwen krijgen om te doen wat nodig is, initiatief te nemen en out-ofthe-box te denken en handelen. Dit resulteert in een sterkere sociale basis. Zo vervullen de sociaal makelaars in de eerste plaats die essentiële rol in het bevorderen van samenwerking binnen de gemeenschap. Zij zorgen voor afstemming en verbinding tussen zowel het formele- als het informele netwerk rondom jeugdigen en gezinnen. Zij leggen verbindingen met en tussen de vele professionals in het werkveld en stimuleren de samenwerking. Dit zorgt voor een geïntegreerde aanpak waarin scholen, welzijnsorganisaties, jeugdzorg en andere instanties effectief samenwerken. Hierdoor krijgen kinderen en gezinnen de ondersteuning die ze nodig hebben vanuit verschillende hoeken, wat bijdraagt aan een holistische benadering van opvoeden en opgroeien. Ook verbinden zij gezinnen met professionals. Zij beheren alle aanmeldingen voor het team en fungeren als vraagbaak en wandelende sociale kaart (ook voor andere professionals). Voor kinderen betekenen al deze waardevolle verbindingen dat ze opgroeien in een omgeving waarin volwassenen samenwerken om hun ontwikkeling te bevorderen. WE DOEN HET SAMEN! Sociaal makelaars Een sociaal makelaar, ook wel verbindingsfunctionaris genoemd, is een professional die zich richt op het versterken van sociale cohesie en het bevorderen van samenwerking binnen gemeenschappen. De rol van een sociaal makelaar omvat diverse taken en verantwoordelijkheden, afhankelijk van de context en de specifieke behoeften van de gemeenschap waarin ze werken. Hun werk is onmisbaar voor het opbouwen van sterke, veerkrachtige gemeenschappen. Melissa Cabaret en Kirsten Gehner. “Waarom iedere opdracht een sociaal makelaar nodig heeft.”
OPVOEDEN EN OPGROEIEN MAGAZINE 15 De inzet van een sociaal makelaar zorgt er ook voor dat ontwikkelingen en zorgen vroegtijdig worden gesignaleerd. Doordat ze dicht bij de gemeenschap staan, kunnen ze hier snel op inspelen. Dit preventieve werk voorkomt dat kleine problemen uitgroeien tot grotere, moeilijker te beheersen situaties. Zij vertalen die signalen naar initiatieven. Ook initiëren zij of zijn zij betrokken bij activiteiten en bijeenkomsten voor inwoners, of ten behoeven van samenwerking tussen professionals. De sociaal makelaars hebben binnen ons eigen team een rol in het bevorderen van de zichtbaarheid, door een bijdrage te leveren aan de communicatiemiddelen, het verspreiden van eigen aanbod naar kinderdagverblijven en het aansluiten bij collectieve teamontwikkelingen met als aandachtspunt de samenwerking met en tussen andere organisaties. De rolverdeling tussen de sociaal makelaars en wijkpedagogen zorgt ervoor dat eenieder zich kan focussen op haar eigen werkzaamheden, waardoor je je krachten bundelt. De sociaal makelaars vormen die zogezegde “wandelende sociale kaart” en zorgen voor verbinding en de wijkpedagogen kunnen zich focussen op hun collectieve en individuele aanbod voor cliënten en zijn sterk op de pedagogische inhoud. Verder coördineert de sociaal makelaar het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) in deze gemeente. Hierbij bevordert zij de samenwerking tussen de medewerkers van de verschillende partijen die vanuit het CJG werken, coördineert zij de vrijwillige inzet van gastvrouwen, Lokale schets In gemeente Alphen aan den Rijn bestaan de onderaannemers van Kwadraad uit GGZ Rivierduinen en Brijder en de samenwerkingspartners onder anderen uit de JGZ, Tom in de buurt, OOG voor thuis, Alphen op één Lijn, huisartsen, onderwijs, preventiepartners en de gemeente. De sociaal makelaars leveren een bijdrage aan project- en werkgroepen zoals ‘Kansrijke Start’, ‘Doorgaande lijn’ en ‘School en veiligheidsconvenant’. Binnen samenwerkingen nemen zij de partners mee om te leren ‘preventief te kijken’ en te handelen. Actuele initiatieven: Meet and Greet De sociaal makelaar heeft de meest recente editie van de Meet and Greet binnen preventie georganiseerd. Deze netwerkbijeenkomst was dit keer gericht op lokale preventiemedewerkers, met als thema ‘bevorderen van onderlinge samenwerking’. Het was een succesvolle bijeenkomst waarin nieuwe ideeën voor samenwerkingen zijn ontstaan. Nieuwsbrieven Naast de nieuwsbrief van het eigen team, die drie tot vier keer per jaar wordt verzonden, verzorgt de sociaal makelaar ook de interne preventienieuwsbrief voor de gemeente Alphen aan den Rijn. Deze nieuwsbrief, die twee keer per jaar verschijnt, wordt verspreid onder alle medewerkers van de preventiebundels en heeft als doel de samenwerking te stimuleren en te versterken. Schoolveiligheidsconvenant De sociaal makelaar heeft samen met ketenpartners een sociale kaart ontwikkeld in het kader van schoolveiligheid. Dit document is verspreid binnen het onderwijs en dient als basis voor andere punten binnen het convenant. Het document is zeer goed ontvangen door de onderwijsinstellingen. Kansrijke Start In samenwerking met preventiepartner Alphen Vitaal verzorgt de sociaal makelaar de procesbegeleiding van de lokale Kansrijke Start-coalitie. Vanuit een bijbehorende werkgroep draagt zij ook bij aan de ontwikkeling van een toolkit en het organiseren van netwerkbijeenkomsten voor professionals. Theatervoorstellingen In het najaar organiseert de sociaal makelaar, in samenwerking met Brijder, twee theatervoorstellingen voor ouders. Het thema is ‘Onder invloed’ en gaat over middelengebruik onder jongeren. De impact van sociaal makelaars: verbinding en versterking van lokale netwerken heeft zij een rol in het sociale en facilitaire beheer van de locaties en verbindt zij ook de partijen die op vastgoed en facilitair gebied betrokken zijn aan elkaar. Tevens vormt zij de verbinding met CJG’s in andere regio’s. Zij zet zich in voor het doorvoeren van verbeteringen, zowel op materieel als op inhoudelijk vlak. Zij streeft naar een eenduidig beeld en visie, zowel binnen het CJG als daarbuiten. Kortom, de inzet van een sociaal makelaar versterkt de sociale en pedagogische basis door verbindingen te leggen, ondersteunende netwerken te creëren, problemen vroegtijdig te signaleren en een geïntegreerde samenwerking tussen verschillende instanties te bevorderen. Dit alles draagt bij aan effectieve inzet van hulp en middelen en een gezonde en ondersteunende omgeving waarin kinderen optimaal kunnen opgroeien. Hun werk laat zien hoe belangrijk sociaal makelaars zijn in het smeden van duurzame verbindingen en het bevorderen van een gedeelde verantwoordelijkheid binnen de gemeenschap.
16 WE DOEN HET SAMEN! Steunouders “ Steunouder wordt zo warm en enthousiast ontvangen in de Gemeente Alphen aan den Rijn.” Kinderen zijn fantastisch, en ouderschap is een mooie en dankbare taak. Maar opvoeden vraagt ook veel tijd, aandacht en energie. Zeker in de huidige tijd, waarin we allemaal druk zijn en vaak op onszelf aangewezen, is het fijn als iemand een helpende hand uitsteekt. Steunouders zijn volwassen vrijwilligers die graag deze hulp bieden. Ze vangen kinderen op van ouders die zich om wat voor reden dan ook overbelast voelen. Zo krijgen de ouders even tijd voor zichzelf, en heeft het kind een fijne tijd bij de steunouder! Een steunouder geeft een kind plezier en steunt daarmee de ouder! Frank, Janine en coördinator Jetske. Foto gemaakt door Diana Baak.
OPVOEDEN EN OPGROEIEN MAGAZINE 17 “Steunouders hoeven het niet alleen te doen. Als coördinator ben ik betrokken bij de intake en de kennismaking en blijf ik dat ook gedurende de hele match. Ik spreek zowel de vraag- als de steunouder regelmatig en we evalueren de match elke drie maanden: ‘Gaat alles nog naar wens, en verlengen we de match weer met drie maanden?’ In de meeste gevallen levert het zoveel plezier op dat de matches langdurig doorgaan. Vaak ontstaat er zelfs zo’n sterke vertrouwens- of vriendschappelijke band dat vraag- en steunouders na een jaar ook zonder begeleiding als Steunouder verdergaan. Het is toch fantastisch dat we op deze manier bijdragen aan (blijvende) netwerkversterking en sociale cohesie? Het is geweldig om te zien dat Steunouder zo warm en enthousiast wordt ontvangen in de gemeente Alphen aan den Rijn.” Coördinator Jetske vertelt “Sinds augustus 2023 zijn we steunouders voor een meisje van 2 jaar oud. Elke keer dat ze bij ons is, is het weer een feestje! Mijn man en ik hebben al een dochter van 8 jaar oud. Door omstandigheden is er nooit een 2e bij gekomen en dat is voor ons helemaal prima. Maar we hadden nog wel wat tijd en liefde over. Ook vinden we het belangrijk dat onze dochter leert om rekening te houden met anderen. Na de eerste intake en de cursus hadden we eigenlijk verwacht dat het nog wel even zou gaan duren voordat er een match was. Er waren op dat moment meer steungezinnen dan vraaggezinnen in Alphen aan den Rijn. Maar al vrij snel kregen we het telefoontje of we steunouders wilden worden van een meisje van toen 1,5 jaar. En natuurlijk wilden we dat! We hebben het contact eerst rustig opgebouwd. We zijn begonnen met 2 uurtjes en dat is steeds meer geworden. In het begin was het wel even spannend, ook voor haar ouders. Je laat toch je kleine meid van 1,5 achter bij vreemden. Maar uiteindelijk was het voor iedereen snel vertrouwd. De rol van onze coördinator is daar ook heel belangrijk in geweest. Sowieso is het een fijn idee om altijd op haar terug te kunnen vallen. Inmiddels hoort dit lieve meisje er op zaterdag helemaal bij. Ze draait mee in ons gezin alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Als we een keer een verjaardag hebben dan gaat ze ook gewoon mee. En anders is zoiets simpels als boodschappen doen of naar de speeltuin gaan ook prima. We maken er toch wel iets gezelligs van. We zijn achteraf ontzettend blij dat we deze keuze gemaakt hebben. Als we zien hoe blij ons vraaggezin is met de hulp die we bieden, dan doet dat echt goed. Maar uiteindelijk gaat het er voor ons om dat we dit meisje een tweede gezellige plek bieden naast haar thuis. Dus het is een win-win voor iedereen!” “Het is een win-win voor iedereen!” Frank en Janine zijn zulke steunouders Foto ter illustratie.
Wist je dat... Laagdrempelig De meeste ouders (80%) het fijn vinden om bij hen thuis af te spreken met de wijkpedagoog? De overige afspraken vinden meestal op het CJG plaats. De wijkpedagogen vragen altijd aan ouders wat hun voorkeur heeft voor de locatie om af te spreken. Erg laagdrempelig dus. Samenwerking Het team een nauwe samenwerking heeft met scholen en de kinderopvang? De wijkpedagogen worden regelmatig benaderd om te sparren over casussen of thema’s. Zij draaien ook spreekuren op de kinderopvang of scholen. Ideaal JGZ-medewerkers regelmatig even bij onze teamleden naar binnen lopen om een vraag te stellen met betrekking tot een casus? Het is ideaal om in hetzelfde gebouw te werken. Zichtbaar De wijkpedagogen tussen afspraken door werken in een buurthuis in de wijk waar zij werkzaam zijn? Zo zijn ze zichtbaar voor bewoners en andere professionals. (H)erkenning! “Wij het als wijkpedagogen (en tevens zelf ouders) stiekem ook heel fijn en leuk vinden om te delen in de ervaringen van andere opvoeders? Het gevoel van ‘Ow, zie je wel… dat hoort er gewoon bij!’ ‘Het is maar een fase’ te kunnen delen en even te horen dat iedereen hetzelfde weleens erg lastig of vermoeiend vindt. Ook wij zijn mensen. Zo ervaren we aan den lijve dat de pedagogische basis zoveel helpend kan zijn en dat daar geen professional voor nodig is. Alleen maar even sparren met iemand die je begrijpt… Halleluja! Wat een (h)erkenning.” Ketenpartners ook aansluiten en cursussen die wij geven? bij verschillende trainingen Wij korte lijntjes hebben met de jeugdhulpverlening en onze ketenpartners? 18 Foto ter illustratie.
OPVOEDEN EN OPGROEIEN MAGAZINE Steunouders Steunouder ontzettend goed ontvangen is in de gemeente en vanaf het begin al enorm succesvol is? Wij trots zijn op ons werk! Geen wachtlijsten Veel ouders bij ons aangeven dat ze blij zijn dat ze zo snel bij ons terecht konden? Wij hebben geen wachtlijsten en binnen twee weken wordt contact met ouders gelegd. Zelfzorg We niet alleen oog hebben voor de opvoedvragen van ouders maar we ook aandacht besteden aan de zorg voor de ouders zelf? Onder andere door de thema- bijeenkomst ‘Zelfzorg’ aan te bieden. Collectiveren een groot onderdeel is van trainingen hebben we ook community’s community’s opgezet. ons werk? Naast de cursussen en Out-of-the-box De wijkpedagogen out-of-the-box denken? Bijvoorbeeld: als er een opvoedvraag is rondom eetproblemen bij een kind, sluit de wijkpedagoog een keer aan bij het gezin tijdens de lunch om te observeren wat er precies gebeurt in de interactie tussen ouders en kind. Of een keer meekijken op school wanneer er sprake is van grote verschillen in het gedrag van een kind op school versus thuis. Soms wordt een jongere gevraagd om een vriend(in) mee te nemen naar een bijeenkomst, als dat fijner voelt. Brugfunctionaris Ons team in het najaar van 2024 twee nieuwe collega’s, in de nieuwe functie van ‘brugfunctionaris’ verwelkomt? Een brugfunctionaris kan door scholen ingezet worden om laagdrempelig bereikbaar te zijn voor het gezin. Zo krijgt het gezin vroegtijdig hulp bij vragen en zorgen die niet direct met onderwijs te maken hebben, kunnen andere medewerkers in het schoolteam zich op hun kerntaak richten, en kunnen leerlingen beter tot ontwikkeling en leren komen. Meedenken We samen met ouders ook weleens aansluiten bij schoolgesprekken? Om mee te denken in de plannen rondom het vergroten van het welbevinden en de competenties van een kind op school. Samen ouders Ons team zelfs preventief aanbod biedt voor stellen die een kindje verwachten? Deze cursus heet OuderTeam, en is gericht op de verandering van partners naar samen ouders. 19 Foto ter illustratie.
20 Onze benadering Het werken met jongeren is dynamisch en inspirerend. Elk individu heeft zijn eigen verhaal, visie en wensen, wat elk gesprek waardevol en uniek maakt. Jongeren willen zelf groeien in hun handelen, denken en gevoel om balans te vinden tussen interne en externe invloeden. Door te focussen op hun intrinsieke motivatie, stellen we samen haalbare en betekenisvolle doelen die aansluiten bij hun waarden en wensen. Tijdens en na een traject betrekken we jongeren actief bij hun eigen proces. We checken regelmatig of we op de goede weg zijn, wat ze leren en wat ze missen in de begeleiding. Door jongeren inhoudelijk verantwoordelijkheid te geven over hun eigen proces, zien ze zelf welke stappen er gezet worden. Dit motiveert hen om grenzen aan te geven en wensen uit te spreken naar zichzelf en hun omgeving, wat bijdraagt aan de kracht en effectiviteit in het behalen van hun doelen. WE DOEN HET SAMEN! Schoolpedagogen DE SCHOOLPEDAGOGEN AAN HET WOORD OVER HUN WAARDEVOLLE WERK MET JONGEREN. Wij zijn Meike, Nora en Ina, schoolpedagogen van Kwadraad. Onze missie is gericht op het bevorderen van het psychosociaal welbevinden van jongeren. Iedere dag zetten wij ons in om hen te ondersteunen bij vragen over leren, zich lekkerder in hun vel voelen, beter communiceren met ouders en het verwerken van moeilijke situaties. “Vertrouwen bouw je op door eerlijk en oprecht te zijn.” Ina Klaassen, Nora Feldman en Meike Ruijs.
OPVOEDEN EN OPGROEIEN MAGAZINE 21 Wij werken ook met jongeren die weinig tot geen Nederlands spreken. Om aan te sluiten bij deze doelgroep, maken we gebruik van visuele hulpmiddelen, zoals tekeningen en vertaalapps. We communiceren ook door middel van gebaren en lichaamstaal. Het spreken van de Nederlandse taal is niet het enige middel om met anderstalige jongeren verbinding te maken en hen te begeleiden. Samenwerking met anderen Onze aanpak is niet alleen gericht op de jongeren zelf, maar ook op hun sociale netwerk. Ouders, docenten, vrienden en andere betrokken hulpverleners spelen een cruciale rol in het proces van verandering. Steun vanuit het sociaal netwerk is essentieel om disfunctionele patronen te doorbreken en nieuwe vaardigheden aan te leren. Soms is specialistische hulp nodig. In zulke gevallen bieden wij ondersteuning bij het aanvragen en motiveren van verdere behandeling, waarbij samenwerking met specialistische hulpverleners een integraal onderdeel is van het traject. Extra bijdragen aan de schoolgemeenschap Naast individuele begeleiding, bieden wij ook vraaggericht groepsaanbod, op thema’s zoals LHBTIQ+, voor zowel jongeren als docenten. Door het organiseren van themabijeenkomsten voor docenten, ouders en jongeren dragen we bij aan het vergroten van kennis op psychosociale problemen, normaliseren van ontwikkelingsvragen en-taken in de pubertijd en omgaan met moeilijk gedrag in de klas en thuis. Voorbeeldrol Jongeren zijn de toekomst. Daarom is het belangrijk dat wij, als volwassenen, hen ondersteunen in hun groei naar zelfstandig functionerende jongvolwassenen. Dit doen we door zelf het goede voorbeeld te geven: vertrouwen hebben in jezelf en anderen, leren van je eigen handelen, fouten mogen maken, en kwetsbaar zijn in het uiten van gevoelens en gedachten. Laten we er voor elkaar zijn en een omgeving creëren waarin jongeren zich gesteund en begrepen voelen. Samen zorgen we ervoor dat zij kunnen opgroeien tot volwassenen die met vertrouwen en veerkracht in het leven staan! Samenwerken aan verandering: de schoolpedagogen van Kwadraad Onze methodes en technieken Onze basishouding is respectvol en gericht op de autonomie van iedere leerling. We luisteren actief en zonder vooroordelen, bouwen vertrouwen op door eerlijk en oprecht te zijn, en werken op maat om aan de wensen en mogelijkheden van de jongeren te voldoen. We maken gebruik van verschillende methodes, waaronder: • Cognitieve Therapie: Werkvormen zoals het G-schema helpen jongeren om gebeurtenissen, gedachten, gevoelens, gedrag en gevolgen te analyseren en bij te stellen. • Visuele Technieken: “Teken je Gesprek” maakt disfunctionele patronen zichtbaar door middel van plaatjes en tekeningen. • Familieopstellingen: Gebruik van poppetjes (Een Taal Erbij) om inzicht te geven in patronen binnen vriendengroepen en gezinsverhoudingen. • Matrix Methode: Helpt jongeren om gebeurtenissen opnieuw op te slaan in hun geheugen om er minder last van te ervaren. • Therapieland: Een online programma dat inzicht biedt in de werking van het brein, ontspanningstechnieken en communicatievaardigheden. “Onze aanpak is niet alleen gericht op de jongeren zelf, maar ook op hun sociale netwerk.”
22 Bewegen en bijzonder Op een creatieve manier kennis maken met bewegen. Voor jongeren met een beperking Alphen Vitaal, Participe Mijn gevoel de baas Emotieregulatie en weerbaarheidstraining voor kinderen. Kinderen die in groep 5 t/m 8 zitten Totaalaanbod Opvoeden en Opgroeien Faalangsttraining Voor kinderen die veel spanning voor een toets of spreekbeurt ervaren. Tijdens deze training leren kinderen om spanningen te verminderen en er minder last van te hebben. Kinderen die in groep 5 t/m 8 zitten Fotografeer je sterk De cursus Fotografeer je sterk is bedoeld voor jongeren die van fotograferen houden en het leuk vinden anderen te ontmoeten. Jongeren van 12 t/m 16 jaar Oppascursus De deelnemers krijgen informatie over hoe ze kunnen omgaan met hun oppaskindjes en hoe ze deze moeten verzorgen. Jongeren van 13 t/m 16 jaar JGZ Kies Praat- en spelgroep voor kinderen in echtscheidingssituaties. Kinderen van 4 t/m 12 jaar Let’s go outside Weerbaarheidstraining middels sportieve activiteiten van Alphen Vitaal waarbij Kwadraad aansluit. Oefeningen o.a. om het zelfvertrouwen te vergroten. Kinderen van 7 t/m 12 jaar Alphen Vitaal Aanbod voor kinderen Als ouder advies nodig? Doelgroep Samenwerkingspartner Foto ter illustratie.
www.kwadraad.nlRkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=