Uit deel 1. Ron Fouchier Fouchier kreeg internationale bekendheid nadat hij in 2011 het influenzavirus H5N1 door middel van het aanbrengen van enkele gerichte mutaties, gevolgd door seriële passage in fretten, genetisch zo wist te veranderen dat het via de lucht (dus via druppeltjes en aerosolen) overgedragen kon worden.1 Het was een zogenaamde ‘landmark study’ met grote nationale en internationale gevolgen die tot op de dag van vandaag voelbaar zijn. Dat is de reden om hier dieper op in te gaan. Het H5N1-virus is dodelijk voor veel soorten vogels, waaronder eenden, ganzen en zwanen, maar is slechts zeer beperkt overdraagbaar van deze dieren op de mens. Bovendien komt transmissie tussen mensen vrijwel niet voor. Om die reden wordt H5N1 vooralsnog niet als een kansrijk virus gezien dat een pandemie kan veroorzaken. Maar áls mensen geïnfecteerd raken wordt de kans om aan de infectie te overlijden geschat op vijftig tot zestig procent, al moet daarbij worden aangetekend dat niet bekend is in welk percentage van de besmettingen de infectie mild verloopt. De reden van Fouchier om voor fretten als proefdier te kiezen, is omdat deze dieren sterk op mensen lijken als het gaat om de gevoeligheid voor influenza en een ziektebeeld ontwikkelen dat hiermee vergelijkbaar is. Om te bereiken dat H5N1 via de lucht overgedragen kon worden, zo liet Fouchier zien, waren vijf mutaties in het H5N1-virus al voldoende. Al deze vijf mutaties kwamen al voor in andere influenzavirussen, maar werden nog nooit in deze combinatie aangetroffen. Volgens Fouchier was dit “probably one of the most dangerous viruses you can make.”2 In hetzelfde jaar komt een andere onderzoeksgroep van de University of Wisconsin-Madison onder leiding van de viroloog Yoshihiro Kawaoka tot een soortgelijk resultaat. De onderzoekers creëren een chimaera door het H5-gen uit een vogelgriepvirus te plaatsen in een backbone - met daarin ook het N1-deel - van het Mexicaanse griepvirus (H1N1) uit 2009. Een variant van dit kunstmatige virus blijkt via de lucht van de ene groep fretten op de andere overgedragen te kunnen worden. Bij een analyse wordt duidelijk dat het hemagglutinine vier mutaties verzameld had die de variant hiertoe in staat stelde.3 Ik ga niet verder in op deze studie omdat Kawaoka in het verdere verhaal geen rol van betekenis speelt en Fouchier daarentegen een heel belangrijke. Voor wie de persoon Kawaoka beter wil leren kennen, verwijs ik naar een artikel 1 Herfst S, Schrauwen EJ, Linster M, et al. Airborne transmission of influenza A/H5N1 virus between ferrets. Science. 2012;336(6088):1534-1541. doi:10.1126/science.1213362 2 Scientists Brace for Media Storm Around Controversial Flu Studies. Science Insider, 23 November 2011. 3 Imai M, Watanabe T, Hatta M, et al. Experimental adaptation of an influenza H5 HA confers respiratory droplet transmission to a reassortant H5 HA/H1N1 virus in ferrets. Nature. 2012;486(7403):420-428. Published 2012 May 2. doi:10.1038/nature10831
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=