Inf(ecti)oscoop 7 Figuur 1. Tekenencefalitis (TBE) in Nederland (bron: RIVM) De bloedkweken bleven negatief. In de Gram van het liquor werden enkele leukocyten en erytrocyten gezien en de liquorkweek bleef negatief. Een meningitis PCR panel en Borrelia PCR op liquor waren beide negatief. Gezien de anamnese werd ook diagnostiek naar TBEv ingezet (serum en liquor voor respectievelijk serologie en PCR, verricht door het Erasmus MC). Één dag na ontslag belde de partner van de patiënt: hij was opnieuw misselijk en klaagde over een toename van zijn hoofdpijn en dubbelzien. Hij was niet alert, reageerde traag, zijn ogen vielen dicht tijdens het praten en hij liep wankel. Bovendien herinnerde hij zich niets van de eerdere opname. Hij werd heropgenomen op de afdeling neurologie ter observatie. Op zaal viel het op dat de patiënt bradyfreen was en korte antwoorden gaf. Gedurende de volgende dagen knapte hij langzaam op. Zijn hoofdpijn verbeterde, maar hij bleef in minder mate bradyfreen en wankel op zijn benen staan. Patiënt werd ontslagen en enkele dagen later bleek de diagnostiek naar TBEv positief: TBEv IgM positief (serum) en TBEv PCR op liquor. Epidemiologie Tekenencefalitis is een hersen(vlies)ontsteking die wordt veroorzaakt door het TBEv, een arbovirus (arthropod borne virus) van de familie van de Flaviviridae en het genus Flavivirus. Het virus komt voor bij wilde kleine knaagdieren en wordt door teken overgedragen op de mens. Er worden 3 verschillende subtypen onderscheiden: het Europese (TBEvEu), het Siberische (TBEv-Sib) en het Far Eastern subtype (TBEv-FE). In Europa komt voornamelijk de tekensoort Ixodes ricinus voor, welke verantwoordelijk is voor het overdragen van TBEv-EU. De andere subtypen worden door andere teken overgedragen die niet voorkomen in West Europa, derhalve richten we ons nu op het Europese subtype. Dit type komt sinds 2016 ook in Nederland voor (figuur 1). Klinische presentatie De meeste mensen die besmet zijn geraakt met het virus worden niet ziek of krijgen milde klachten 7 tot 14 dagen na een tekenbeet. Bij de mensen die ziek worden, verloopt de ziekte meestal in twee fasen, waarbij in de eerste fase de klachten erg lijken op griep en in de tweede fase de neurologische klachten op de voorgrond staan. Behandeling & preventie De behandeling voor TBE is ondersteunend omdat er geen specifieke therapie voor TBE is. Van de patiënten overlijdt 1-2% aan de ziekte en een deel van de patiënten houdt neurologische restverschijnselen. Een tekenbeet kan worden voorkomen door adviezen op te volgen ter voorkoming van een tekenbeet, o.a. bedekkende kleding dragen, het gebruik van DEET, op de paden blijven lopen en struikgewas vermijden. Vaccinatie is echter de belangrijkste manier om TBE te voorkomen. Er is een vaccin beschikbaar voor mensen die naar een TBE endemisch gebied gaan om te wandelen in de bossen of te kamperen. De vaccinatiereeks bestaat uit 3 vaccins (maand 0, 1 en 6). Een volledig afgemaakte reeks beschermt 3 jaar lang tegen TBE. In tegenstelling tot de ziekte van Lyme vindt de besmetting met het virus na een tekenbeet snel plaats. Het dagelijks controleren op teken is dus geen afdoende maatregelen om infectie te voorkomen (uiteraard wel voor besmetting met de ziekte van Lyme). Diagnostiek De gouden standaard voor het diagnosticeren van een TBE infectie is het aantonen van IgM en IgG TBE specifieke antistoffen. IgM antistoffen kunnen maanden na een infectie aantoonbaar zijn en IgG antistoffen zijn levenslang aantoonbaar. De diagnose is verder gebaseerd op de epidemiologie (in endemisch gebied geweest en/of tekenbeet bemerkt) en het klinisch beeld, welke niet specifiek is. In de acute fase kan PCR op bloed of liquor ook positief zijn. Conclusie Denk aan TBE bij patiënten die zich presenteren met griepachtige verschijnselen of neurologische klachten passend bij een meningoencephalitis na verblijf in een TBE endemisch gebied. Met de opkomst van TBE in Nederland, zal deze verwekker in de toekomst vaker in de differentiaal diagnose worden opgenomen en zal laagdrempelig diagnostiek naar TBE-virus ingezet moeten worden. Bron RIVM Tekenencefalitis (TBE) Figuur 1. Tekenencefalitis (TBE) in Nederland (bron: RIVM)
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=