70 JOYCE VAN MEURS Samenwerking en perspectief De aanpak van het dorp-in-een-petrischaal heeft meerdere voordelen, legt Joyce uit. ‘Door dezelfde handeling bij cellen van honderd individuen tegelijk te doen,onderdrukken we de ruis.Als je hetzelfde experimentvoorelkindividuapartzoudoen,moetjehonderdkeerdezelfdehandelingdoen.Datverhoogt de kans op piepkleine foutjes en dus variaties in het resultaat. Bovendien kost het meer tijd en geld.’ Met de nieuwste technologie meet het team vervolgens de reactie van elke individuele cel op de stimulus. ‘Omdat we het DNA-profiel van alle cellen weten, kunnen we uiteindelijk zeggen: deze cel hoort bij die persoon. Zo koppelen we individuele genetische variaties aan wat er op biologisch en moleculair gebied in de cel gebeurt.’ Met name bij de metingen en de analyse daarvan, komt de samenwerking met de TU Delft (zie kader pagina 68) goed van pas. ‘Zij hebben verstand van wiskundige en artificial intelligence-technieken, zoals patroonherkenning, speltheorie, machine learning en deep learning. Dat komt straks allemaal van pas als we de data hebben.Van al die nieuwe kennis wordt Joyce enthousiast.‘De collega’s van de TU Delft voegen een andere dimensie toe. Dat vind ik super interessant. Zelf ben ik bijvoorbeeld niet thuis in speltheorie, dat is echt hogeschoolwerk voor mij. Ik vind het leuk dat iedereen in het project een andere taal spreekt. Ik merk een bepaald enthousiasme elke keer als we bij elkaar zijn. Omdat iedereen er vanuit een ander perspectief naar kijkt. Daar krijg ik energie van.’ ‘DNA-reparatie is belangrijk voor veel patiënten’ Oneindige toepassingen Omdat het dorp-in-een petrischaal een haast oneindige lijst potentiële toepassingen heeft, kan het werk van Joyce en collega’s rekenen op veel belangstelling en enthousiasme van andere wetenschappers. Zelf beginnen ze in Rotterdam met onderzoek naar fibrose en DNA-schade. Logische keuzes, legt Joyce uit. ‘Fibrose is eigenlijk littekenweefsel. Het speelt een rol in veel verschillende ziektes, zoals longziektes, leverziekte en artrose. Maar we weten er nog niet heel veel vanaf. Over DNA-reparatie hebben we in het Erasmus MC wél enorm veel expertise in huis. We weten veel over de biologie, dus het is logisch om daarmee te beginnen. DNA-reparatie is belangrijk voor veel patiënten: het speelt een rol bij kanker, maar ook bij veroudering.’ Maar daarmee is de lijst nog niet af: het model zou in de toekomst ook gebruikt kunnen worden om te voorspellen bij wie een behandeling zal aanslaan of zelfs om nieuwe medicijnen te screenen. Om de goede keuzes te maken over welke toepassingen relevant en kosteneffectief zijn, zijn experts van de Erasmus Universiteit Rotterdam bij het project aangesloten. Zij proberen in een vroeg stadium al te bepalen of potentiële toepassingen van de celmodellen zinvol zijn. Joyce: ‘Het is in principe multiinzetbaar. We zitten nu in de fase om het model te bouwen. Maar daarna wordt het interessant voor anderen om het te gaan gebruiken. Dat is mijn doel: dat we aan het einde van dit project een model hebben waar collega-wetenschappers mee verder kunnen.’ <
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=