Ype noemt ASO’s ‘een minirevolutie’ in zijn vakgebied. ‘Voor mij persoonlijk zelfs zo groot dat ik na twintig jaar de neurowetenschappen vaarwel heb gezegd en ben overgestapt naar de genetica. Als neurowetenschapper probeerde ik te begrijpen hoe het geheugen werkt op het niveau van eiwitten. Het bleken exact die eiwitten te zijn die leiden tot een ontwikkelingsstoornis als ze ontbreken. Met genetica hebben we de kans om deze aandoeningen aan te pakken bij de bron. Die kans wil ik verzilveren.Zo veranderde ik van een fundamenteel onderzoeker in een translationeel wetenschapper.’ De ASO’s voor Angelman zijn inmiddels de fase van het muisonderzoek voorbij. Drie verschillende ASO’s tegen Angelman zijn toegediend aan patiënten. De eerste studie naar de veiligheid en bijwerkingen is in 2023 afgerond, onder leiding van een farmaceutisch bedrijf. Ook Nederlandse patiënten van ENCORE expertisecentrum van het Erasmus MC Sophia kinderziekenhuis (zie kader) namen hieraan deel. Twee andere studies lopen nog. ‘De resultaten van de veiligheidsstudies zien er goed uit. Het is heel spannend hoe het nu verder gaat, want we weten niet hoe omkeerbaar de schade aan de hersenen is.’ Therapie voor ontwikkelingsstoornissen Over een ding maakt Ype zich in het bijzonder zorgen. ‘Er lijkt een kritische periode te zijn, waarna behandeling minder effectief is. Als we volwassen Angelmanmuizen behandelen met de ASO herstellen de problemen met bewegen en epilepsie niet meer. Voor nieuwe patiënten is dat geen probleem, want als de therapie op de markt komt zal het Angelman-syndroom ongetwijfeld meegenomen worden in de hielprik. Maar dat betekent helaas wel dat we de oudere patiënten niet effectief zouden kunnen helpen.’ Ondertussen kijken Ype en zijn team ook verder dan Angelman-syndroom.‘Er zijn veel ontwikkelingsstoornissen waarvoor we makkelijk een ASO kunnen ontwerpen. De industrie vindt die niet interessant omdat er weinig patiënten zijn. Wij vinden dat wel interessant want elk kind doet ertoe.’ De Nederlandse onderzoekers die werken aan ASO-therapie voor zeldzame genetische aandoeningen verenigden zich in het Dutch Center for RNA Therapy (DCRT). ‘Sommigen werken aan oogaandoeningen en anderen aan hersenaandoeningen, maar de technologie blijft hetzelfde. Door onze krachten te bundelen hoeven we niet allemaal zelf het wiel uit te vinden.’ ‘Deze behandeling maakt echt het verschil’ 45 PUBL I EKS JAARVERSLAG 2023
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=