ROU FIT! 44 Het schietdrama dat het leven kostte van onze collega en docent en de brandstichtingen op diezelfde dag hebben diepe sporen nagelaten in de gemeenschap van het Erasmus MC. Het heeft tijd nodig om ervan te herstellen. Wat kan helpen om op een gezonde manier verder te gaan? De gebeurtenissen op 28 september 2023 zijn voor veel collega’s traumatisch geweest. De gevolgen klinken nog steeds door. Maar wat is trauma precies? Het woord komt uit het Grieks en betekent ‘wond’. Trauma roept bij veel mensen associaties op met oorlog en veteranen, maar de betekenis is breder dan dat. Klinisch psycholoog Marie Louise Aendekerk noemt het ‘een schokkende gebeurtenis die zo diep ingrijpt dat het de psyche kan verwonden’. Het is een gebeurtenis die zo diep ingrijpt,zo onalledaags is en je zo plotseling overkomt, dat die je op je grondvesten doet schudden.’ Marie Louise is hoofd Psychosociale Zorg van de afdeling Kinder- en jeugdpsychiatrie van het Erasmus MC Sophia en een van de behandelaars in de nazorg voor medewerkers. Samen met veel collega’s werkte ze hard en onder hoge tijdsdruk aan het nazorgtraject. Machteloosheid Volgens Petra Honig-Mazer, psychotherapeut en GZpsycholoog bij het Erasmus MC Sophia, waren met name de gevoelens van controleverlies, onveiligheid en machteloosheid moeilijk voor de collega’s die bij het drama betrokken waren. ‘Mensen wilden vluchten, maar wisten niet wat een goede route was. Het voelt onveilig om niet te weten wat het beste is om te doen. Collega’s en studenten hebben zich echt bedreigd gevoeld. Iemand omschreef het als volgt: ik voelde mij als een konijn op een voetbalveld: ik ging wel rennen, maar waarheen? Iedereen voelde zich kwetsbaar.’ Zoals een fysieke wond zorgt voor littekenweefsel, zo heeft een overweldigende gebeurtenis ook gevolgen voor lichaam en geest. Een schrikreactie in het lichaam is volkomen normaal als er iets ergs aan de hand is. Het gevaarsysteem gaat aan. Zo gaat het systeem om met wat er is gebeurd. Om onszelf in veiligheid te brengen, maakt het lijf stresshormonen aan die ervoor zorgen dat we extra alert zijn op gevaar. Dit is in eerste instantie een normale reactie op een abnormale gebeurtenis. Maar als de stress de overhand blijft nemen, kan dat zorgen voor klachten als overalertheid, schrikachtigheid, slapeloosheid, flashbacks, nachtmerries, het vermijden van plekken in het Erasmus MC of niet meer naar het werk durven komen. Petra, ook betrokken bij het nazorgteam: ‘Voor collega’s bij wie de schrik zo hoog zit dat het hun functioneren belemmert, adviseert het nazorgteam EMDR. EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Het is een kortdurende verwerkingstherapie voor mensen die last blijven houden van stressklachten na een schokkende gebeurtenis.’ Delen helpt helen De dramatische gebeurtenissen van 28 september kan helaas niemand wegtoveren of terugdraaien. Maar bewust omgaan met de gevolgen ervan en herstellen is wel mogelijk. Daarvoor is openheid nodig over hoe het echt met iemand gaat, zonder de schone schijn op te houden. Ook helpend is het nemen van verantwoordelijkheid voor elkaar en voor het eigen herstel. De vraag ‘Hoe gaat het met je?’ is geen soft gedoe, maar een teken van belangstelling en medemenselijkheid. Je kunt elkaar er verder mee helpen. Marie Louise gebruikte in de begeleiding van collega’s in tijden van covid een metafoor uit de zeilwereld: palaveren. ‘Als je in flottielje (een groep boten waarbij ieder zijn eigen zeilboot bestuurt, red.) zeilt en je eindigt de dag, dan kom je bij elkaar en deel je de ervaringen die je tijdens je reis hebt meegemaakt. We hebben dat palaveren geleerd toen de ic’s vol lagen met patiënten. Het was een tijd waarin er een heel langdurig gevoel was van: wat gaat er HOE IS HET NU ECHT MET JE? TEKST Bea Kalter ROUW & TRAUMA
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=