FIT! 33 Nachtdiensten. Dat ze niet bevorderlijk zijn voor je gezondheid mag geen verrassing heten. Toch zijn ze onvermijdelijk, want voor patiënten zijn die nachtelijke handen aan het bed onmisbaar. Hoe kom je zo fit mogelijk door de nacht? Het zijn herkenbare situaties voor collega’s die regelmatig ’s nachts werken. Je hebt trek maar bent vergeten om iets te eten mee te nemen, dus je pakt dat stuk taart dat een patiënt als bedankje heeft achtergelaten. Of je bent moe en kunt wel een powernap gebruiken, maar je ziet ervan af omdat jullie maar met zijn tweeën op de afdeling staan. Je wilt je collega niet in de steek laten. Dit zijn twee momenten waarop andere keuzes ervoor kunnen zorgen dat je fitter de nacht doorkomt. Slaap en voeding Als nachtwerker kun je volgens Erasmus MC-onderzoekers Heidi Lammers-van der Holst en Fleur van Elk in grote lijnen aan twee knoppen draaien om goed door je dienst te komen. Letten op je slaap en letten op je voeding. Heidi is assistent professor en doet met haar team onderzoek naar gezondheidsrisico’s van nachtwerk. Fleur is haar promovendus en werkt aan PerfectFit@Night (zie pagina 39), een van de interventiestudies om nachtwerkers zo gezond mogelijk te houden. Dirigent in je hersenen Straks lees je concrete tips om je nachtdienst fit door te komen, maar eerst meer over nachtwerk en gezondheid. Langdurig werken in de nacht zorgt voor gezondheidsrisico’s, zoals een verhoogd risico op hart- en vaataandoeningen, diabetes type 2 en slaapproblemen, meldde de Gezondheidsraad in 2017. De belangrijkste verklaring daarvoor is de verstoring van de biologische klok, ook wel het circadiane systeem genoemd. Het systeem bestaat uit een centrale klok in de hersenen en perifere klokken in ons lichaam. De biologische klok regelt het waak-slaapritme, de spijsvertering, de bloedsomloop en bloeddruk, het immuunsysteem, de lichaamstemperatuur en je emoties. De centrale klok genereert geheel zelfstandig 24-uurs ritmes voor een groot aantal lichaamsfuncties en zorgt er zo voor dat alle perifere klokken met de centrale klok worden gelijkgezet. Denk aan een dirigent die ervoor zorgt dat alle ritmes gelijk lopen en aan elkaar gekoppeld zijn. Het verhoogde risico op gezondheidsklachten bij nachtwerk komt voornamelijk doordat je interne ritmes niet meer synchroon lopen, vertelt Heidi. ‘Je slaapt niet als het donker is en eet en beweegt op andere tijdstippen, waardoor de interne klokken niet meer op elkaar zijn afgestemd. De ritmiek van je spijsverteringsorganen kan bijvoorbeeld veranderen als je ’s avonds laat of ’s nachts gaat eten. Zo raakt alles van slag ten opzichte van die centrale biologische klok in je hersenen, die telkens zal proberen de boel te synchroniseren. Hoe minder verstoring van je biologische klok, hoe gezonder.’ > POWERNAPS EN EIWITRIJK ETEN Zo kom je fitter door de nacht TEKST Berit Sinterniklaas DE NACHT
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=