Ik durf met stelligheid te beweren dat het maatschappelijke probleem van cyberweerbaarheid niet op te lossen is zonder de inbreng van alfa- en gammavakken als psychologie, rechten en economie (zie ook Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid, 2007). Dit belang wordt benadrukt in onderstaande quote: Daar komt bij dat diverse factoren cybersecurity beïnvloeden en compliceren (NCTV, 2024a). Ook ontwikkelingen die ogenschijnlijk niets met cybersecurity van doen hebben, kunnen blijvend van invloed zijn op de digitale dreiging. Dat geldt bijvoorbeeld voor de eerdergenoemde geopolitieke situatie, arbeidsmarktontwikkelingen, maar ook voor technologische ontwikkelingen. Zo vormt een toekomstige kwantumcomputer niet alleen een kans, maar tevens een digitaal risico van jewelste. Versleutelde data die nu onderschept en opgeslagen wordt, kan mogelijk op een later moment worden ‘ontsleuteld’ met een kwantumcomputer. Een cyberincident bij een organisatie kan bovendien doorwerken naar vele andere organisaties, zoals de foutieve software-update van CrowdStrike en de softwarefout op het glasvezelnetwerk van Defensie demonstreerden (NCTV, 2024a). We spreken dan over een cyberincident in de toeleveringsketen of een cyber cascade-effect.33 Vrij van zorgen over cyberrisico’s Wat we ook doen, alles begint met het creëren van een gevoel van urgentie. Bouwen aan een cyberweerbaar Nederland is niet alleen een taak van de staat. Het is een verantwoordelijkheid die we samen moeten dragen en samen moeten voelen. De overheid bereidt zich goed voor, maar er wordt steeds meer verwacht van de samenleving. Iedereen moet zijn cyberweerbaarheid vergroten: overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en inwoners.34 Het WEF (2024) stelt dat bedrijven worstelen om de impact op hun belangrijkste doelen te minimaliseren en hun diensten te blijven leveren bij cyberincidenten. Cyberweerbaarheid is te belangrijk om aan het toeval over te laten. ‘We’ve had too many computer scientists looking at cybersecurity, and not enough psychologists, economists and human-factors people’, aldus Douglas Maughan, hoofd van de cybersecurity onderzoeksafdeling van het U.S. department of Homeland Security (Waldrop, 2016). Vrij van zorgen over cyberrisico’s 33 Zie ook: https://crisismanager.nl/roelofsma-e%C3%A9n-klein-foutje-kan-een-hele-keten- platleggen 34 https://www.dutchitchannel.nl/news/511906/rijksoverheid-waarschuwt-bugers-zich-voor-te- bereiden-op-cyberaanval 22
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=