Onze grondwateronttrekkingen voor drinkwater naderen het vergunningsplafond, terwijl de verwachte watervraag de komende jaren met tien tot twintig miljoen kubieke meter stijgt. Vooruitblikkend is het cruciaal dat we gebruik kunnen maken van aanvullende alternatieve bronnen. In 2023 zette Brabant Water hiervoor een grote stap met de voorbereiding van een brak water-pilot in Drongelen, in nauwe samenspraak met de provincie. “We leggen ieder eigen accenten, maar willen uiteindelijk hetzelfde: voldoende drinkwater voor Brabant en een grondwatersysteem dat in balans is.” In Drongelen bevindt zich op een diepte van tweehonderd tot tweehonderdvijftig meter onder het maaiveld een laag brak grondwater uit de tijd dat hier nog zee was. Brabant Water wil deze bron omzetten in drinkwater met behulp van omgekeerde osmose: een proces waarbij water door een membraan wordt geperst zodat nagenoeg alle zouten, mineralen en andere stoffen worden verwijderd. Een uniek project voor Brabant Water, stelt Tim van Dijk. Tim is senior adviseur waterkwaliteit en technologie bij Brabant Water en onderzoeksleider voor de brak water-pilot, die in 2024 van start gaat. “Nooit eerder hebben we zo diep zout water gewonnen. En ter vergelijking: de meeste proefinstallaties verwerken honderden liters water per uur. Bij deze pilot gaat het om 20.000 liter.” Veel vooronderzoek De keuzes voor brak grondwater en voor Drongelen zijn niet lichtzinnig gemaakt, vertelt Tim. “We brachten verschillende scenario’s in kaart, rekening houdend met een flinke set aan factoren. Wat zijn mogelijke effecten voor de omgeving en waar zijn deze minimaal, welke extra zuiveringsstappen zijn nodig, hoe zit het qua tijd, kosten en vergunningen en wat doen we met het restproduct?” Na veel vooronderzoek is de knoop doorgehakt: in opmaat naar een zeewaterfabriek start Brabant Water met een proefinstallatie voor brak grondwater in Drongelen. Een locatie waar voldoende brak water aanwezig is, die niet in de weg zit van andere drinkwaterbedrijven of natuurgebieden en waarvoor uit voorlopige berekeningen blijkt dat winning geen nadelig effect heeft op de omgeving. In de pilothal worden straks verschillende zuiveringsstappen beproefd. “Het eerste jaar richten we ons op de waterkwaliteit”, legt Tim uit. “Als het optimale zuiveringsproces duidelijk is, verleggen we de onderzoeken naar ontwerpuitgangspunten voor de uiteindelijke fabriek. Op basis van onze ervaringen in Drongelen, willen we een tweede brak waterwinning realiseren en zo vóór 2030 daadwerkelijk brak grondwater omzetten in drinkwater.” Gedeelde doelen In het hele traject trekt Brabant Water nauw op met de provincie Noord-Brabant, die verantwoordelijk is voor de kwaliteit en kwantiteit van het grondwatersysteem. Iris Vreugdenhil, geohydroloog bij de provincie en projectleider van de brak water-pilot, belicht de gedeelde doelen van Brabant Water en de provincie. “We vinden het allebei belangrijk dat er aanvullende drinkwaterbronnen komen, dat negatieve effecten op de omgeving worden uitgesloten en dat er verantwoord wordt omgegaan met de reststroom. We leggen ieder eigen accenten, maar willen uiteindelijk hetzelfde: voldoende drinkwater voor Brabant en een grondwatersysteem dat in balans is. Elke oplossing daarvoor kan niet snel genoeg gaan, want hoe langer de droogte aanhoudt, hoe meer schade we ondervinden. Het belang van deze pilot is dus ontzettend groot.” Iris onderstreept de noodzaak van een goede samenwerking tussen Brabant Water en provincie. “En die is er”, zegt ze stellig. “We kijken samen hoe iets in de omgeving past en denken met elkaar mee in onderzoeken, vraagstukken en vergunningstrajecten.” Iris verwijst ook naar de gezamenlijke sessies die eens per twee maanden plaatsvinden en waar onder het genot van pizza – “en met een beetje geluk tiramisu”, lacht ze – de voortgang van de pilot wordt besproken. “Bewust aan het eind van de dag, zodat we zo lang als nodig kunnen overleggen. Daar heerst een sfeer van met elkaar vooruit willen, maar ook kritisch op elkaar kunnen zijn. Door duidelijk aan te geven welke volgende stappen nodig zijn en tegelijkertijd open te zijn over mogelijke blinde vlekken, kun je samen echt vaart maken. Precies wat nu nodig is.” Onmisbare opstap Naast een onttrekkingsput krijgt Drongelen twaalf waarnemingsputten om de effecten op de grondwaterstand te monitoren. De aanleg van de eerste put wordt in februari 2024 gerealiseerd en de pilot loopt naar verwachting tot en met 2026. Zodra de brak water-winningen volledig draaien, betekent dat jaarlijks twee keer vijf miljoen kuub extra drinkwater. De zeewaterfabriek – die van dezelfde techniek uitgaat, maar complexer is – staat als alles volgens plan verloopt vanaf 2032 garant voor minstens 10 miljoen kuub extra drinkwater. “En die is opschaalbaar”, vult Tim aan. “Zo staan we over een aantal decennia niet voor dezelfde problematiek. Met deze brak water-pilot – als eerste aanvullende bron in een groter plan – slaan we een brug naar de toekomst. En ik ben er trots op dat wij daarmee letterlijk en figuurlijk een mooie nieuwe bron aanboren om Brabant van drinkwater te voorzien.”
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=