Weerbaarheid is meer dan een modewoord Zoals gezegd is het idee dat organisaties cyber resilient moeten zijn als reactie op cyberincidenten de afgelopen jaren opgekomen en populair geworden. Het woord resilience is afgeleid van het Latijnse woord resilire wat ‘to leap back’ betekent volgens Oxford English Dictionary, ofwel terugveren.42 Het eerste geregistreerde gebruik is volgens de Oxford Living Dictionary uit 1529.43 In de context van cyberdreigingen is echter de term weerbaarheid gangbaarder dan terugveren. Dat heeft deels te maken met het feit dat weerbaarheid het actieve vermogen benadrukt van een systeem om weerstand te bieden aan dreigingen. Het legt meer de nadruk op de capaciteit van systemen om niet alleen terug te veren, maar ook om zichzelf te verdedigen en aan te passen aan voortdurende en toekomstige dreigingen. Weerbaarheid is zoals gezegd geen nieuw begrip. Het concept weerbaarheid werd voor het eerst gebruikt in de materiaalkunde. In deze context verwijst het naar het vermogen van een materiaal om te herstellen van stress of spanning zonder permanente vervorming of schade. Het concept beschrijft hoe goed een materiaal kan terugkeren naar zijn oorspronkelijke vorm en functie nadat het is blootgesteld aan krachten die het vervormen, zoals druk, rek, of buiging. In de materiaalkunde gaat het specifiek om de capaciteit van een materiaal om energie op te nemen wanneer het wordt belast en deze energie weer vrij te geven wanneer de belasting wordt verwijderd. Een veerkrachtig materiaal kan bijvoorbeeld buigen onder druk en vervolgens terugveren naar zijn oorspronkelijke vorm zodra de druk wordt weggenomen. Het conceptueel kader van weerbaarheid is later toegepast in andere vakdisciplines, zoals ecologie en psychologie. Weerbaarheid is een complex concept, aangezien dit geen lineair proces of enkele handeling is, maar eerder vereist dat er competenties aanwezig zijn in verschillende fasen, zowel vóór als na een potentiële schokgebeurtenis, dat makkelijker te observeren is als het ontbreekt dan als het er is (Eken e.a., 2024). Van Harmelen beschrijft weerbaarheid zelfs als een emergent fenomeen (2022). Weerbaarheid is volgens haar geen ding of vaste eigenschap, maar refereert aan een complex dynamisch proces van positieve adaptatie aan een stressor dat zich ontvouwt over tijd. Van Harmelen (2022) stelt dat we weerbaarheid niet kunnen zien of testen, maar wel kunnen afleiden uit de reactie op een Weerbaarheid is meer dan een modewoord 42 Zie ook https://www.nytimes.com/1983/12/04/magazine/on-language-when-you-say-that- resile.html 43 https://english.stackexchange.com/questions/397293/what-made-the-usage-of-the- figurative-meaning-of-resilience-popular 29
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=