Nederlanders werden volgens het CBS in 2023 het vaakst slachtoffer van online oplichting en fraude (9%). Denk hierbij aan aankoopfraude via handelsplaatsen zoals Marktplaats, waarbij online gekochte producten niet werden geleverd, terwijl ze wel vooruitbetaald waren. Ook hacking (6%) en online bedreiging en intimidatie (3%) kwamen vaak voor. Bij hacking breekt iemand met kwade bedoelingen zonder toestemming in op een apparaat (zoals een computer of tablet) of een account (zoals een e-mail- of bankaccount) (Akkermans, Derksen, Kennis, Kloosterman, & Moons, 2024). Jongeren tussen de 15 en de 25 zijn ongeveer anderhalf keer zo vaak slachtoffer van online criminaliteit in vergelijking met andere leeftijdsgroepen (CBS, 2023). Het verschil is het grootst bij online bedreiging en intimidatie en bij hacken. Een op de vijf (21%) van de slachtoffers van online criminaliteit geeft aan dat het online delict heeft geleid tot emotionele, psychische of financiële problemen. Van alle slachtoffers van online criminaliteit heeft bijna de helft (46%) bij een instantie, zoals de fraudehelpdesk - een instantie die slachtoffers adviseert en naar de juiste instantie verwijst - gemeld wat hen is overkomen; 17% heeft aangifte gedaan bij de politie (CBS, 2023). Hierbij moet worden opgemerkt dat het CBS lang niet alle vormen van online criminaliteit meet. Bovendien laten cijfers op basis van zelfrapportage een onvolledig beeld zien, omdat mensen niet altijd weten dat ze slachtoffer zijn, zoals bij diefstal van persoonsgegevens. Deze niet-geregistreerde criminaliteit staat in de criminologie ook wel bekend onder de term ‘dark number’. Ook kunnen respondenten zich niet altijd herkennen in het label ‘slachtoffer’, omdat dit voor hen een te negatieve lading heeft. Er kan worden geconcludeerd dat slachtofferschap van online criminaliteit in werkelijkheid hoger is dan de cijfers laten zien (Cyberweerbaar NL, 2024). Nederland is dus niet langer het land van traditionele criminaliteit, zoals fietsendiefstal (zie figuur 1), maar het land van cybercriminaliteit, zoals hacken en online oplichting (zie ook Ruiter, Van Leuken, Van Ruitenburg, Schiks, & Leukfeldt, 2023). Slachtofferschap cybercrime 11
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=