meer iets geworden wat je doet. De keuzes die je maakt in je handelingen bepalen wie je bent in de wereld. Wie je bent, is echter geen vaststaand iets; het verandert in de loop van de tijd. Door zelfontwikkeling vorm je jezelf en verandert dat ik. Door een nieuwe baan te zoeken of ondernemer te worden, door een andere partner aan je zijde of door nieuwe interesses te ontwikkelen, verandert wie dat ik is. Het lichaam wordt ouder en is met operaties en tatoeages zelfs nog te veranderen. Zolang je daar zelf voor kiest, gaat al dat veranderen prima. Sterker nog: dan noem je het zelfontplooiing. Maar als andere mensen keuzes maken die je dwingen tot verandering, dan gaat dat doorgaans minder soepel. Ontslagen worden op je werk of te horen krijgen dat je partner van je wil scheiden, kan veel pijn, frustratie en verdriet opleveren. Je bent dan plots even niet meer wie je dacht dat te zijn. Dat leidt tot de vraag die je met cliënten kunt onderzoeken: waarom is het eigenlijk zo vervelend om te veranderen als je daar niet zelf voor kiest? Behoeften, wensen en verlangens Het antwoord op die vraag ligt op de tweede laag van het ik. Je bent een mens met specifieke wensen, doelen, verwachtingen, behoeften, opvattingen, veronderstellingen, verlangens, dromen, fantasieën en meningen over jezelf, over anderen en over het leven. Dat maakt ieder tot wie zij of hij is. Met een relatie, baan, hobby’s en andere dingen in het leven geef je invulling aan al die dromen, wensen en verlangens. Als iemand anders dat afpakt, dan is dat vervelend, omdat deze diepere behoeften en verlangens niet meer worden vervuld. ik. ‘Ze is mij toch niet vergeten?’, ‘Ik heb me toch niet vergist?’, ‘Ze kan mij toch gewoon even appen?’, en: ‘Ik vind haar leuker dan zij mij.’ Als Paul zijn gedachten zou observeren, zou hij kunnen zien: ik heb de hele tijd gedachten over ik. Hij staat ook de hele tijd zelf centraal, het gaat echt wel om hem. En dat Anne niet doet wat hij graag zou willen, namelijk even contact maken. De vraag die dit oproept, is: wie of wat is dan dat ik? Als Paul zichzelf zou afvragen: ‘Wie ben ik’, dan zou hij dat ik kunnen analyseren op de drie lagen van a) de natuur en het handelen in de wereld, b) behoeften, wensen en verlangens, en c) levenservaringen. De natuur en het handelen in de wereld Vanaf de geboorte is het eerste stuk van het ik al gegeven, namelijk het lichaam. Aan dat lichaam wordt door de ouders een voor- en achternaam gegeven. Iedereen is vervolgens ook een afstammeling van dit en dat geslacht, van deze ouders en (over)grootouders, met een geboortedatum en leeftijd, opgegroeid in een meer stedelijke of landelijke context. Het ik is verder gevormd op een specifieke school, met bepaald vervolgonderwijs. Vervolgens komen er een eerste, tweede en derde baan en ontwikkelt zich een carrière. Daarnaast zijn er specifieke hobby’s in de vrije tijd, en al dan niet een verbondenheid met een partner en de verantwoordelijkheid voor kinderen. Wie je bent, wie die ik is, is dus deels van nature, bij de geboorte gegeven en door anderen bepaald. Naarmate je ouder wordt, is het ook steeds HOOFDARTIKEL Innerlijke pijn wordt niet veroorzaakt door een gebeurtenis, maar geráákt door die gebeurtenis 4 TIJDSCHRIFT VOOR BEGELEIDINGSKUNDE
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=